دکتر مضطرزاده: فعالیت علمی که با پارتی‌بازی و رفاقت ایجاد شود قابل مدیریت نیست

به گزارش عصرقائم، دکتر فتح‌الله مضطرزاده عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و استاد دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در گفت‌وگو ، با اشاره به مقاله اخیر نیچر در خصوص تقلبات علمی ۳ کشور ایران، چین و روسیه، گفت: وقتی مدرک‌گرایی رویکرد اصلی باشد، هیچ کس از نظر علمی مورد آزمون قرار نخواهد گرفت از این رو هر کسی تلاش می‌کند که مدرکی دریافت کند.

وی با بیان اینکه این روند موجب توسعه تقلبات علمی خواهد شد، اظهار کرد: از این رو به نظر من مهمترین اقدامی که باید در این زمینه اجرایی شود، سیاستگذاری‌های درست در حوزه علم و فناوری است. تدوین این سیاستگذاری‌ها مورد جدیدی نیست و همه کشورها در این زمینه اقدام کرده‌اند.

مضطرزاده، با تاکید بر اینکه برای تدوین سیاست‌های صحیح نیاز به تلاش‌های زیادی نیست، خاطر نشان کرد: در این زمینه فقط کافی است اعتقاد و عزم لازم باشد تا سیاستگذاری‌های صحیحی در این حوزه تدوین شود و مسائلی مانند سرقت علمی و تقلبات علمی از بین برود.

این عضو پیوسته فرهنگستان علوم، مهمترین دلیل بروز تقلبات علمی را مدرک‌گرایی عنوان کرد و یادآور شد: در بسیاری از اقداماتی که انجام می‌دهیم، بسیاری از شاخص‌ها و معیارهای علمی را رعایت نمی‌کنیم و هر کسی می‌تواند با استفاده از مدرک خود مزایایی را دریافت کند ولی بابت مدرکی که دریافت کرده، اقدام مهمی انجام نداده است.

وی با انتقاد از رعایت نشدن استانداردهای علمی در کارهای پژوهشی و تحقیقاتی، به وضعیت صنایع و معادن کشور اشاره و اظهار کرد: توجه به تعداد مقالات به جای تولید نوآوری و فناوری اتفاق جدیدی نیست و بیش از ۲۰ سال است که شاهد این روند هستیم و با این رویکرد موجی برای انتشار مقاله ایجاد شده است.

این استاد دانشکده مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر با تاکید بر لزوم بررسی مقالات و وجود فردی که فصل‌الخطاب حوزه علمی باشد، ادامه داد: متاسفانه شناخت علمی برای یافتن تقلبات علمی در کشور نیست.

وی با اشاره به اعلام رتبه‌های علمی کشور گفت: از نظر تعداد مقالات، وضعیت ما مشخص است ولی در بسیاری از کشورها در کنار انتشار مقالات، به نتایج علم تولید شده توجه بیشتری می‌شود ضمن آنکه اجازه نمی‌دهند کسی با تقلب ارتقا یابد و اگر کسی مرتکب تقلبی شد نمی‌تواند در مسند کارهای کلیدی قرار گیرد.

استاد پیشکسوت علم مواد دانشگاه صنعتی امیرکبیر اضافه کرد: این در حالی است که در مقابل بزرگترین دانشگاه کشور شرکت‌هایی تشکیل شده که علناً پایان‌نامه‌های از کارشناسی تا دکتری و همچنین مقاله می‌فروشند و به گفته روسای یکی از دانشگاه‌های بزرگ کشور ۷۰ درصد دانشجویان تقلب علمی می‌کنند!

این چهره‌ ماندگار شاخه مهندسی شیمی و برنده نشان دولتی پژوهش با بیان اینکه برای مقابله با پدیده تقلبات علمی تنها بر عهده یک نهاد نیست بلکه باید سایر نهادها وارد کار شوند، خاطر نشان کرد: هر چه ما در این زمینه اعلام می‌کنیم تنها از روی دلسوزی است و در صحنه‌های علمی نیز افراد شجاع کمی داریم که در این زمینه اظهار نظرهای سازنده داشته باشند و این امر نشان می‌دهد که در زمینه جذب اعضای هیات علمی نیز ضعف داریم.

عضو پیوسته فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر اینکه فعالیت در حوزه علمی باید به دور از پارتی بازی باشد، افزود: سیستمی که با پارتی‌بازی و رفاقت ایجاد شود قابل مدیریت نیست. ما زیر ساخت‌ها را خراب کردیم و بسیار متاسفم برای بعضی جوانان باهوشی که در کشور مشغول به فعالیت هستند.

وی در پایان تاکید کرد: برای حذف تقلبات علمی تنها یک پیشنهاد ساده وجود دارد و آن رعایت استاندارد و شاخص‌های علمی است.