آشنایی با کلیدهای اتوماتیک کامپکت، هوایی، کنتاکتور، مینیاتوری، محافظ جان و بیمتال

به گزارش عصرقائم، بنابراعلام گروه صنعتی آبیاران، این مجموعه با قدمت ۴۰ ساله با کادر مجرب و متخصص در واردات و تامین تجهیزات برق صنعتی، دستگاه های مولد برق، الکتروموتور و پمپها در خدمت هموطنان گرانقدر می باشد. خط مشی ما، تهیه و تامین و تحویل کالا بدون واسط و با گارانتی معتبر می باشد.

با این اوصاف در متن زیر یکسری اطلاعات اولیه از این تجهیزات را باختصار ارائه می دهیم.

امروزه با پیشرفت علم و فن آوری، نیاز به انرژی برق روز به روز بیشتر شده و همگام با این نیاز، تجهیزات برقی نیز پیشرفت های چشمگیری کرده اند.

همسوی این بروز شدنها، تجهیزات برق صنعتی جهت سهولت، ایمنی و بهره وری بیشتر کاربران، به فن آوریهایی دست یافته اند که به ایمنی کاربران و دستگاهها، ارتقای بهره وری و به حداقل رساندن اتلاف انرژی و منابع زمینی قابل ذکر میباشند.

این تجهیزات در تابلو برق فرمان دستگاههایی مانند دیزل ژنراتور، کمپرسور هوا، موتورپمپ و تابلو برق ساختمانها و آسانسور و … بکار گرفته می شوند. هر یک از این ابزارها کار کنترل، فرمان، اعلام، اخطار، محافظت، عملگری و انتقال را بعهده دارند که برخی چندین عمل را باهم انجام می دهند.

کنتاکتور

کنتاکتور ابزاری  الکتریکی قابل کنترل است که برای کنترل و قطع و وصل جریان برق مدار قدرت تکفاز و سه فاز مورد استفاده قرار می گیرد، که دارای سه عدد پلاتین قدرت و یک عدد پلاتین فرمان باز و یک عدد پلاتین فرمان بسته به همراه بوبین جهت حرکت دادن تیغه ها که در اثر ولتاژدار شدن بوبین باعث تولید جریان مغناطیسی شده و بوسیله هسته، تیغه های کنتاکتور را به سمت پایین می کشد و با این عمل تیغه های باز را بسته و بسته را باز می کند.

کنتاکتور شباهت زیادی به رله دارد، با این تفاوت که کنتاکتور برای کاربردهای آمپر بالا بکار می‌رود و قطع و وصل در آن از طریق بوبین انجام می شود.

کنتاکتورها برای کنترل بارهای مختلف الکتریکی اعم از الکتروموتورها، دیزل ژنراتورها، بانکهای خازنی، مدارات روشنایی، گرمکن‌های الکتریکی و … استفاده می‌شوند. کنتاکتورها از تیغه، بوبین، محفظه (اجزای اصلی) و تیغه کمکی و بیمتال تشکیل شده است.

برای انتخاب یک کنتاکتور مناسب ابتدا باید مقدار آمپر مصرفی را مشخص و سپس با درنظر گرفتن عوامل محیطی (ارتفاع از سطح دریا، رطوبت و دما) و مدت زمان کار با درنظر گرفتن بالاسری آمپراژ، کنتاکتور مناسب را انتخاب کنید.

بیمتال

هر موتور الکتریکی برای عمر طولانی، ایمنی و کاهش خرابی باید از هر نوع خطای احتمالی محافظت شود. تقریبا تمامی صنایع برای کنترل فرآیند و تولیدشان به موتورهای الکتریکی متکی هستند. بیمتال یکی از انواع تجهیزاتیست که موتور را در مقابل آسیبهای اضافه بار و جریان محافظت می کند.

بیمتال با کنتاکتور مورد استفاده قرار می گیرد. بیمتال اضافه بار موتور را تشخیص داده و برق موتور را قطع و بنابراین آن را از گرمایش مضاعف و آسیب محافظت می کند. بغیر از اضافه بار، بیمتال می تواند موتور را در مقابل خطای فاز و عدم تعادل فاز هم محافظت نماید.

کلید اتوماتیک

کلید اتوماتیک کامپکت و هوایی برای قطع و وصل و محافظت از اتصال کوتاه و اضافه بار در مصارف برق صنعتی و آمپراژ بالا بکاربرده می شود. کلید اتوماتیک همانند کلید مینیاتوری از رله جریان برای قطع در اتصال کوتاه و رله حرارتی برای قطع در اضافه بار استفاده میکند، البته با ابعاد و آمپراژ بالاتر و در اکثر کلید اتوماتیکها ولوم تنظیم آمپر هم وجود دارد.

عمده مصرف کلید اتوماتیکها در کارخانجات و تولیدی ها و تابلوبرق های توزیع می باشد. بازه آمپراژ کلید اتوماتیک کامپکت از ۱۶ الی ۱۶۰۰ آمپر و کلید هوایی از ۶۳۰ الی ۶۳۰۰ آمپر می باشد.

نکته: در واقع شاید همه کلیدها با هر کیفیتی عمل قطع و حفاظت را انجام دهند. اما تفاوت اصلی اینست که، عمل قطع یا حفاظت در چه زمانی انجام شده است؟ جالب است بدانید، فقط با تاخیر چند میلی ثانیه، در هر بار قطع یک کلید بی کیفیت، در طول زمان آسیب جبران ناپذیری به تمام تجهیزات برقی وارد می شود.

کلید مینیاتوری

کلید مینیاتوری قطع کننده جریان برق می باشد. این قطعه در مقابل جریان اضافه بار حساس بوده و بسرعت برق مدار را قطع می کند. بعبارت ساده، فیوز وسیله‌ای حفاظتی است که در تجهیزات و مدارات الکتریکی بکار می‌رود تا در مواقعی که جریان بیشتر از حد مجاز از وسیله عبور ‌کند، با سوختن فیوز مدار قطع شود تا تجهیزات دیگر آسیبی نبینند.

عنصر اصلی ساخت فیوز، نواری فلزیست که در یک محفظه غیررسانا می باشد. با عبور بیش از حدمجاز جریان، نوار ذوب شده و مدار قطع می‌شود. بازه جریانی کلیدهای مینیاتوری از ۲ الی ۱۰۰ آمپر بوده و جریان قطع آن قابل تنظیم نمی باشد و بصورت تکفاز و سه فاز در انواع  تک پل، دو پل، سه پل، چهار پل و تا قدرت قطع ۱۶ کیلوآمپر می باشند.

مشخصات کلیدهای مینیاتوری در روی کلیدها ثبت می شود. زمان قطع این تیپها به ترتیب از سریعترین عملکرد عبارتند از Z و B و C و D. تیپهای کلید مینیاتوری عبارتند از:

B  روشنایی

C  موتوری

D  ترانسفورماتوری

K  قدرت

Z  بسیار حساس

نکته: توجه داشته باشید که چیزی بعنوان فیوز مینیاتوری نداریم و این قطعه کلید مینیاتوریست که به فیوز مینیاتوری معروفند.

کلید محافظ جان

کلید محافظ جان برای مراقبت از کاربران در برابر برق گرفتگی و شوک الکتریکی در تابلوبرق بکار می رود. در حالت عادی مدارهای الکتریکی، جریان رفت با برگشت برابر است. اما اگر به هر دلیلی جریان بین فاز و نول اختلاف داشته باشد، این کلید عمل می کند و مدار را برای جلوگیری از برق گرفتگی و آتش سوزی قطع می کند.

در واقع تفاوت محافظ جان با فیوز مینیاتوری در اینست که محافظ جان برای قطع مدار در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه طراحی نشده است. ولی مدل دیگری از این کلید با نام RCBO وجود دارد که یک کلید ترکیبی است که به هردو عمل واکنش نشان می دهد.