در دنیای امروز ترویج علم ضرورت و محور توسعه کشورهاست

به گزارش قائم آنلاین، دکتر اکرم قدیمی در مراسم اهدای بیست‌ویکمین جایزه ترویج علم که عصر امروز پنج‌شنبه(۳۰ بهمن) برگزار شد با بیان این که «انجمن ترویج علم ایران‌، با هدف ارتقای بینش علمی در جامعه با همکاری برخی از نهادها و سازمان­های علمی و فرهنگی کشور از سال ۱۳۹۱ هفته ترویج علم را همزمان با روز جهانی علم برگزار کرده است‌» گفت: امسال نهمین سال هفته ترویج علم در کشور را تبدیل به چله ترویج علم کرده و از هفته ترویج علم تا هفته پژوهش با مشارکت فعال دبیران نشست‌ها، برنامه‌های بسیاری در حوزه ترویج علم برگزار شد. طبق روال هرساله آخرین روز هفته مراسم جایزه برگزار می‌شد ولی به دلیل شیوه کووید-۱۹ امروز بیست و یکمین دوره جایزه ترویج علم و نکوداشت استاد ارجمند جناب آقای دکتر معین را برگزار می‌کنیم.

وی افزود: انجمن ترویج علم ایران، بیست و یکمین دوره جایزه ترویج علم را به نام “استاد مصطفی معین” مزین نموده تا از تلاش‌های خستگی‌نایذیر این استاد فرزانه تجلیل کند. افتخار داریم که از شخصیتی فرهیخته، دانشمند، نمونه و ماندگار تقدیر می‌کنیم. آنچه دکتر معین را از دیگر هم‌قطاران خود متمایز می‌کند، شخصیت چند بعدی‌شان است، ایشان علاوه بر بعد علمی در سایر ابعاد اجتماعی، اخلاقی، سیاسی و فرهنگی نیز سرآمد هستند.

رئیس انجمن ترویج علم ایران بیان کرد: استاد در کارنامه خود علاوه بر فعالیت‌های چشمگیر علمی، عهده‌دار مناصبی همچون وزارت، ریاست دانشگاه، نمایندگی مجلس، موسس و رئیس چندین انجمن علمی، موسس و هیات مدیره چندین موسسه اجتماعی و نیکوکاری هستند. در این جا گردهم نیامدیم که شرح خدمات دکتر معین را بازگو نماییم چرا که برای همگان خدمات گرانقدر استاد هویداست. امروز تمامی ما به عنوان دانشجویان و همکاران استاد افتخار داریم در محضر بزرگ‌مردی باشیم که انسانیت و علم را در کنار هم داشته و آنچه او را برای همیشه در یادها نگاه خواهد داشت، ثابت قدمی بی‌ریای وی بر انجام فعالیت‌های علمی- اجتماعی است.

قدیمی با بیان این که «استاد معین در زمره انسان‌هایی‌ست که مایه مباهات و افتخار جامعه دانشگاهی ایران است» خاطرنشان کرد: تصویر جامعه آرمانی که در آن انسانیت، زهد و ریاضت علمی، علاقه به دانش و عشق به همنوع باشد را می‌توان در اندیشه سال‌ها ریاضت علمی استاد مشاهده کرد.

عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی افزود: مراسم امروز به پاس تجلیل از مقام علمی استاد معین و برگزیدگان محترم بیست و یکمین دوره جایزه ترویج علم برگزار می‌شود که سال‌ها بسان چراغی فروزان اندوخته­‌های علمی خود را در جامعه ترویج کرده‌اند. این محفل به منظور پاسداشت از حضور اجتماعی در فعالیت‌های علمی- ترویجی این بزرگان تشکیل شده، تا تجارب و اندوخته‌های علمی مروجان بی‌ادعا علم را به نسل جوان معرفی کند؛ یعنی محفلی است به منظور الگوسازی برای نسل جوان تا از تجارب فرهیختگان عرصه ترویج علم بیاموزند. مروجانی که همچون ستارگان نور می‌افشانند و آوایی از جنس نور و امید سرمی‌دهند.

وی با اشاره به شیوع کرونا در سال جاری و درگذشت ده‌ها هزار ایرانی به دلیل ابتلا به این بیماری گفت: در سالی که گذشت ده‌ها هزار هموطن و صدها هزار همنوع در سراسر جهان، جان خود را در اثر ابتلا به ویروس کرونا از دست دادند. سالی که در آن هم ناتوانی بشر در مقابل بلایای ناشناخته و هم توانمندی خارق‌العاده بشر با تکیه بر علم در به زانو در آوردن این بلایا به محک آزمون گذاشته شد. این سال هرچه که بود با اشک‌ها وگریه‌ها و تلخی‌هایش‌، به نظر می‌رسد با اندوخته علم که از سوی پروردگار در نزد انسان به امانت گذاشته شده است رو به پایان است.

قدیمی در بخش دیگری از سخنان خود درباره‌ی پیشینه ترویج علم بیان کرد: از دهه ۱۹۸۰‌، دولت‌های کشورهای توسعه یافته‌، به نحو تمام عیار در عرصه ترویج علم گام نهادند. از این زمان است که پدیده «ترویج علم» به صورت واقعیت اجتماعی بسیار تأثیرگذار، صورت بیرونی یافت. این نکته به ‌این معنا نیست که پیش از این زمان، فعالیتی در حوزه ترویج علم در حیطه عمومی صورت نمی‌گرفت؛ بر عکس، شواهد حاکی از آن است که از زمان رشد علوم جدید، از سوی افراد یا برخی نهادها، کوشش‌های پراکنده‌ای در این عرصه انجام می‌گرفت. اما با ورود دولت‌ها به این عرصه، ترویج علم به عنوان یکی از ارکان اصلی توسعه کشورها شناخته شد.

رئیس انجمن ترویج علم با اشاره به تجربه ترویج علم در مراکز علمی ایران گفت: در سال ۱۳۸۵ برای اولین بار در مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور گروه ترویج علم ایجاد شد. این گروه با حضور اعضای صاحب نامی همچون دکتر معین، دکتر منصوری و دکتر سمنانیان، دکتر حجازی، دکتر شیخ رضایی، دکتر وصالی و … طی چند سال با همراهی و مشارکت دیگر نقش آفرینان عرصه ترویج علم فعالیت های گوناگونی را انجام داد.

وی ادامه داد: انجام پژوهش‌های متعدد، برگزاری نشست‌های متعدد با سازمان‌ها و فعالان عرصه ترویج علم، برگزاری جشنواره ترویج علم در پایان‌نامه‌های دانشجویی و برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌های ملی و بین‌المللی و دهها فعالیت دیگر که نشانگر صرف زمانی بالغ بر هزاران ساعت کار کارشناسی برای هر یک از موضوعات انجام شده بود و با تلاش و همفکری اساتید بزرگواری که نام برده شد؛ قرار بود به عنوان متولی ترویج علم در کشور مطرح شود و حتی اساسنامه آن نیز( طی صدها ساعت جلسه) تدوین شده بود، اما با یک تصمیم! حتی بدون سوال از کم و کیف کارهای چندساله، ناگهان گروه ترویج علم که فعال‌ترین گروه مرکز بود، منحل شد. جای سوال است؛ چرا این‌قدر آسان تجربه‌هایی که به بهای عمر گرانمایه افراد و صرف هزینه‌های بیت‌المال به دست می‌آید یک شبه با یک فرمان نابود می‌شوند. تاسف‌آور است که بدانیم به‌رغم تمامی امیدها برای بهبود وضعیت ترویج علم در ایران باز هم نشان داده شد آنچه به مسلخ می‌رود منافع جمعی است.

رئیس کرسی یونسکو در ترویج علم با بیان این که «در دنیای تخصصی شده امروز، ترویج علم ضرورت و محور توسعه کشورهاست» گفت: انجام این مهم در گرو باور و حمایت سیاستگذاران و برنامه‌ریزان این عرصه است. می‌دانم که هنوز هم می‌توان به امید و ایمان چنگ انداخت و صبوری کرد تا این نو پای خسته شاید روزی را ببیند که هر کس به وظیفه و تکلیف و مسئولیت خود بر حسب منافع جمعی و منافع ملی حرکت کند. به قول شاملو، هرگز شب را باور نکردیم، چرا که در فراسوی دهلیزش به امید دریچه‌ای دل بسته بودم!

قدیمی افزود: به رغم این شرایط، ذکر این نکته خالی از لطف نیست که امسال با همراهی، همکاری و همت دوستان و بزرگوارانی که دغدغه‌شان ترویج علم است و باور دارند آینده ایران را علم رقم خواهد زد، فعالیت‌های بسیاری در عرصه ترویج علم انجام شد. از نشست‌های زنده تا کارگاه بین‌المللی، افتتاحیه هفته، انتشار نشریه، مشاوره‌های علمی و کارهای بسیار دیگری؛ این در حالی است که با برگزاری برنامه‌های ترویجی در فضای مجازی توانستیم مخاطبان بسیاری را به موضوع ترویج علم علاقه‌مند سازیم.

وی در پایان با تشکر از دوستداران ترویج علم گفت: من امروز به احترام نام تمام بزرگ مردان و بزرگ زنان عرصه علم سر تعظیم فرود می‌آورم و اجازه می‌خواهم تا یاد و خاطره مرحوم استاد هنریک مجنونیان، را گرامی داریم. مردی که با کوله باری از محبت و دانش و انسانیت از زمین خاکی پر کشید و دانشجویان و دوستدارانش را در سوگی عظیم فرو برد. بنا به درخواست جمع زیادی از دوستداران و شاگردان استاد و تایید هیات داوران بیست و یکمین دوره جایزه و هیات مدیره انجمن امسال اولین دوره جایزه هنریک مجنونیان (جایزه مروجان علوم محیط زیست) اهدا می‌شود.