نشست فرمت نرماندی و چالشهای زلنسکی در پاریس

به گزارش قائم آنلاین، خبرگزاری دویچه وله در گزارشی درباره چالشهای ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین  در نشست امروزش با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و همین طور رهبران فرانسه و آلمان می‌نویسد:

«دیدار رودرروی امروز ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور لبنان با ولادیمیر پوتین، همتای روسیه‌ای وی در پاریس در حالی انجام می‌شود که انتظارات بالایی از این نشست مطرح شده‌ اما ناظران در رسانه‌ها و سیاست، متفق‌القول می‌گویند که در مذاکرات پاریس که با مشارکت سران آلمان و فرانسه در کنار رهبران اوکراین و روسیه برگزار خواهد شد، یک نقطه عطف رقم می‌خورد.

تحلیلهای متعددی در اوکراین درباره آنچه که رئیس جمهور این کشور باید در این اجلاس با محوریت رسیدگی به وضعیت شرق اوکراین دنبال کند و اینکه چه نتایج نامطلوبی نیز ممکن است برای اوکراین رقم بخورد، مطرح شده‌اند. سیاستمداران غربگرای مخالف زلنسکی به او هشدار داده‌اند که او در دیدار با پوتین نباید از یک سری خط قرمزهای تعیین شده از سوی آنها عبور کند. فشارهایی نیز از سمت خارج علیه این رئیس جمهور اوکراین وجود دارد. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا هم گفته است، این اجلاس در بردارنده فرصت کسب پیشرفتی چشمگیر است.

ناظران از نزدیک دیدار زلنسکی با پوتین را به منظور تشخیص هر گونه امتیاز دردناکی که رئیس جمهور اوکراین ممکن است به روسیه در ازای صلح در شرق اوکراین بدهد، دنبال می‌کنند. یافتن یک راه‌حل دیپلماتیک برای درگیری‌های شرق اوکراین که از سال ۲۰۱۴ تا کنون ادامه یافته یکی از وعده‌های انتخاباتی محوری این کمدین سابق ۴۱ ساله بوده که تاثیر زیادی در رسیدن او به ریاست جمهوری داشت. در سند موسوم به پروتکل ۲۰۱۵ مینسک، مسیر صلحی برای اوکراین ترسیم شد اما این توافق هنوز اجرایی نشده است. تمامی طرف‌ها شامل کرملین، جدایی‌طلبان مورد حمایت روسیه در شرق اوکراین و دولت کی‌یف یکدیگر را به خاطر بن‌بست به وجود آمده در اجرای این توافق مقصر دانسته‌اند، با این حال کرملین، پترو پوروشنکو، رئیس جمهور سابق اوکراین را به عنوان اصلی‌ترین مانع اجرای صلح در این کشور معرفی و از تعامل با او خودداری می‌کرد. در نتیجه این وضعیت از سال ۲۰۱۶ تا کنون هیچ نشستی در چارچوب به اصطلاح “فُرمت نُرماندی” برای صلح در اوکراین سازماندهی نشد.

مسکو در پی رسیدن زلنسکی به ریاست جمهوری اوکراین در ماه آوریل از تمایل خود برای مذاکره با او خبر داد اما در عین حال یک سری پیش شرط‌ها را نیز برای او گذاشت از جمله: عقب‌نشینی نظامیان ارتش اوکراین همزمان با عقب‌نشینی شبه نظامیان جدایی طلب از سه حوزه مشخص شده در شرق اوکراین و ارائه بیانیه‌ای مکتوب و اعلام پایبندی به طرح موسوم به “فرمول اشتاینمایر”. این نام برگرفته از نام فرانک والتر اشتاینمایر، وزیر امور خارجه سابق آلمان به دلیل تلاشهای در حصول این طرح گذاشته شده در حالی که به موجب این طرح قرار است وضعیتی ویژه برای مناطق تحت کنترل جدایی‌طلبان در شرق اوکراین از سوی دولت‌کی‌یف تعیین شده تا در ادامه انتخابات منطقه‌ای در آنجا برگزار شود. این طرح در عین حال مشخص می‌کند که کی و چطور برخی قوانین به اجرا در بیایند.

زلنسکی درخواست پوتین را اجرا کرده و یکی از مواضع اساسی پوروشنکو، یعنی پیش شرط دستیابی به آتش بس و سپس عقب نشینی سربازان را کنار گذاشت. درگیری‌ها در شرق اوکراین در حالی ادامه دارد که سربازان اوکراینی همچنان تقریبا به صورت روزانه در این درگیری‌ها کشته می‌شوند. قبول کردن فرمول اشتاینمایر از سوی زلنسکی، باعث تشدید خشم مخالفان در داخل اوکراین شده و برخی از آنها تهدید به راه انداختن تظاهرات در صورت اعطای امتیازات بیش از حد از سوی زلنسکی به پوتین کرده‌اند. با این حال برای زلنسکی نشست پاریس همچون شانسی برای برقراری یک آتش‌بس کامل و سازماندهی دور جدید مبادله زندانی‌ها محسوب می‌شود.

پوتین به نوبه خود فشارهای خیلی کمتری نسبت به همتای اوکراینی‌اش احساس می‌کند. او تنها به دنبال مجبور کردن کی‌یف به اعطای امتیازهای سیاسی از جمله موافقت با قانون تعیین وضعیت ویژه برای جدایی‌طلبان است. ظاهرا قانون فعلی که در انتهای سال جاری میلادی منقضی می‌شود قرار است قبل از تصویب یک قانون جدید تمدید شود. با این حال مسکو می‌خواهد در عین حال کی‌یف را مجبور به شرکت در مذاکراتی مستقیم با جدایی‌طلبان کرده و خودش نیز به عنوان میانجی‌گر و نه به عنوان یکی از طرف‌های درگیری در آن مشارکت داشته باشد. یکی دیگر از مسائل لاینحلی که در نشست امروز مطرح می‌شود موضوع انتقال گاز روسیه به اروپا از طریق خاک اوکراین است. از جمله اهداف دیگر پوتین نیز فشار برای برگزاری انتخابات در مناطق تحت کنترل جدایی‌طلبان اوکراین است.»