نقش کشورهای جنبش عدم تعهد در مقابله با یک جانبه گرایی ‌آمریکا

به گزارش قائم آنلاین، حسن بهشتی پور در گفت‌وگو ، درباره نقش جنبش غیر متعهدها (گروه نم) برای مقابله با یک جانبه گرایی در سطح بین الملل اظهار کرد:‌ بعد از فروپاشی شوروی و بعد از فروپاشی نظام دو قطبی در جهان نظریه‌های مختلفی مطرح شد که دنیای آینده به سمت یک قطبی پیش می‌رود اما آنچه مسلم است این‌که آمریکایی‌ها درصدد بودند در دهه ۹۰ جهان تک قطبی ایجاد کنند ولی بعد از ۱۱ سپتامبر وقتی عملا بهانه خوبی به دست آوردند، برای این‌که هژمونی خودشان را به کشورهای مختلف تحمیل کنند تحت عنوان مبارزه با تروریسم این موضوع را دنبال کردند.

وی افزود: پیش از این در قالب مبارزه با کمونیسم و بعدتر از آن بر روی بنیاد گرایی اسلامی مانور داده بودند اما بعد از ۱۱ سپتامبر واژه مبارزه با تروریسم را در دستورکار قرار دادند، اما در این فضا عملا یک نوع یک‌جانبه‌گرایی را در دنیا ترویج کردند، یعنی آنچه که آمریکا تصمیم می‌گرفت و عده‌ای را با خود از طریق زور سیاسی، نظامی یا اقتصادی همراه می‌کرد.

این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین بیان کرد: بنابراین بحث یک‌جانبه‌گرایی تقریبا از سال ۲۰۰۰ به بعد یعنی ورود به هزاره سوم با یکجانبه‌گرایی آمریکا مطرح شد لذا پس از آن در میان محافل بین‌المللی یکی از مباحث این بود که برای مقابله با یکجانبه‌گرایی آمریکا چه مدلی را باید تبلیغ و ترویج کرد.

بهشتی‌پور تصریح کرد: در این زمینه برخی معتقد بودند باید منطقه‌گرایی را تبلیغ و ترویج کرد، یعنی هر کدام از مناطق دنیا مانند اتحادیه اروپا، ژاپن و شرق آسیا، چین یا آمریکای لاتین و … به یک منطقه تقسیم شوند، از سوی دیگر برخی نیز چندجانبه‌گرایی را مطرح کرده و گفتند کشورها می‌توانند در یک منطقه نباشند، اما با یکدیگر منافع مشترک تعریف کنند و همکاری داشته باشند.

وی ادامه داد: بنابراین به دنبال تبلیغ نوعی چندجانبه گرایی در مقابل یک جانبه‌گرایی بودند، زیرا در چندجانبه گرایی کشورها با یکدیگر منافع مشترک و اصولی را تعریف و با یکدیگر همکاری می‌کنند. یک مدل این مساله شانگهای است که ابتدا در حد کنفرانس بود اما از سال ۲۰۰۱ به بعد به سازمان شانگهای ارتقاء پیدا کرد، همچنین گروه بریکس که همکاری‌های اقتصادی میان روسیه، چین، هند و آفریقای جنوبی و برزیل است و در مجموع این قبیل گروه‌ها نوعی چندجانبه گرایی را در برابر یک جانبه‌گرایی آمریکا تبلیغ کردند.

این کارشناس مسائل بین‌الملل همچنین اظهار کرد:‌ اما هنوز مدل یکپارچه که همه کشورها در آن اتفاق نظر پیدا کنند، به وجود نیامده است که در اجلاس غیر متعهدها که در باکو در حال برگزاری است کشورهای عضو می‌توانند کمک کنند تا به مدلی در این زمینه دست یابند و براساس مدل و منافع مشترک اقدامی جدی برای مقابله با یک‌جانبه گرایی آمریکا انجام دهند.

بهشتی‌پور با بیان این‌که اجلاس غیر متعهدها چه در سطح وزرای خارجه یا سران مانند یک باشگاه سیاسی است، گفت: منظور از باشگاه سیاسی این است که تصمیمات در حد صدور بیانیه یا قطعنامه باقی می‌ماند و به مرحله عملیاتی و اجرا نمی‌رسد. اجلاس غیرمتعهدها از سال ۱۹۵۶ تاکنون ده‌ها قطعنامه صادر شده و هر سه سال یکبار تشکیل جلسه داده اما متاسفانه هنوز اقدام اجرایی دقیقی انجام نشده است.

وی درباره این‌که آیا گفت‌وگوهای اجلاس جنبش عدم تعهد می‌تواند راه حلی را برای مسائل منطقه‌ای ارائه دهد، ابراز کرد:‌ البته از این جهت که گروه بزرگی از کشورها که بیش از دو سوم کشورهای عضو سازمان ملل هستند، با یکدیگر همفکری کرده و گفت‌وگوهای دو جانبه و چند جانبه دارند خیلی خوب است اما از این جهت که انتظار داشته باشیم اقدام دسته جمعی صورت گیرد،‌ متاسفانه در این سال‌ها اقدامی مشاهده نشده است.

این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان خاطرنشان کرد: اگر واقع بین باشیم مقابله با چند جانبه گرایی کاری است که می‌تواند در اجلاس غیر متعهدها کلید آن زدهد شود به شرظی که فراموش نشده و در اجلاس‌های آینده نیز به شکل جدی در دستورکار قرار گیرد. بنابراین اگر قرار باشد برای مقابله با یکجانبه گرایی آمریکا اقدامی انجام شود اجلاس غیرمتعهدها یکی از نشست‌های تاثیرگذار است.