بهره‌برداری از گیاهان داروئی و صنعتی در سطح مراتع استان مرکزی

به گزارش قائم آنلاین، به نقل از اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی فتحی با اشاره به بهره‌برداری از گیاهان داروئی و صنعتی در سطح مراتع استان مرکزی اظهار کرد: گیاهان دارویی و صنعتی موجود در ترکیب گیاهی عرصه مراتع یکی از منابع ارزشمند و بکر در گستره وسیع عرصه‌های منابع طبیعی کشور و از جمله استان مرکزی هستند که در صورت شناخت علمی، کشت، توسعه و بهره‌برداری صحیح می‌توانند نقش مهمی، در سلامت جامعه، اشتغال‌زایی و صادرات غیرنفتی و ارتقاء سطح معیشت بهره‌برداران از عرصه‌های طبیعی داشته باشند.

وی بیان داشت: خوشبختانه در سال‌های اخیر، تلاش‌های فراوانی برای شناخت همه‌جانبه گیاهان دارویی و صنعتی از نظر نوع گیاهان و پراکنش آنها در ایران، شرایط اکولوژیک، استفاده‌های دارویی و صنعتی، استخراج، تجزیه، شناسایی مواد مؤثره، کشت و اهلی کردن، اصلاح گونه‌های مهم، بررسی روش‌های نوین در افزایش مواد مؤثره و مطالعه اثرات دارویی و صنعتی آنها صورت گرفته و نتایج جالب توجهی نیز حاصل شده است؛ در حال حاضر در استان مرکزی نیز نسبت به شناسایی بیش از ۱۲۰۰ گونه گیاهی اقدام شده که تقریباً ۲۰ درصد از این گونه‌های گیاهی جنبه دارویی و صنعتی دارند.

رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی افزود: در سال جاری که توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی سال رونق تولید نام‌گذاری شده است، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی بر اساس سیاست‌ها و اهداف عالی سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور و قوانین مربوطه از بین عرصه‌های ملی واجد گیاهان داروئی و صنعتی از قبیل گل‌گاوزبان، شیرین‌بیان، آویشن، گل راعی، زول، بابونه، جاشیر، آنغوزه، رازیانه، مریم‌گلی، بومادران، رزماری، اسطوخودوس، سنبل‌الطیب، مرزنگوش و غیره در سطح ده سامان عرفی به مساحت ۳۲۴ هکتار که واجد گونه گیاهی گون است اقدام به برداشت کتیرا و همچنین در سطح چهار سامان عرفی به مساحت ۳۹۹۸ هکتار که واجد گونه گیاهی باریجه هستند در قالب قراردادهای بهره‌برداری برداشت باریجه مد نظر می‌باشد.

فتحی ادامه داد: پیش‌بینی می‌شود در سال جاری ۶۶۰ کیلوگرم کتیرا و ۴۷۶۶ کیلوگرم باریجه از عرصه مراتع استان مرکزی مورد برداشت قرار گیرد که معادل ارزش ریالی این میزان محصولات فرعی مرتعی، بالغ‌بر ده میلیارد و چهارصد و پنجاه‌وشش میلیون ریال (۱۰۵۴۶۰۰۰۰۰۰ ریال) خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به اهمیت و ارزش اقتصادی محصولات فرعی تولید شده از گیاهان دارویی و صنعتی، در صورت بهره‌برداری صحیح و اصولی از این منابع اگر همراه با مشارکت بهره‌برداران بومی ‌باشد بدون شک، تولید و استمرار برداشت این فراورده‌ها تضمین ‌خواهد شد و در نهایت منجر به حفاظت مستمر عرصه‌های منابع طبیعی به‌عنوان منبع تولید خواهد شده که انجام این اصل بدون شناخت ویژگی‌های کمی و کیفی این منابع و چگونگی به ‌فعل درآوردن آن امکان‌پذیر نخواهد بود، به همین منظور اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی تاکنون نسبت به تهیه و اجرای شدن تعداد ۳۹ فقره طرح بهره‌برداری کتیرا و باریجه در سطحی معادل ۱۰۷۹۵۵ هکتار از مراتع استان مرکزی که واجد گیاهان مولد محصولات فرعی مرتعی (باریجه، کتیرا) اقدام نموده است.

رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی تصریح کرد: با توجه به غنای پوشش گیاهی و با در نظر گرفتن شرایط آب و هوایی و رویشی گیاهان مولد محصولات فرعی و میزان بارندگی‌های سالانه، روند رشد و تولید این گیاهان در استان مرکزی ارزیابی شده و در همین راستا و در جهت مدیریت بهینه بر بهره‌برداری اصولی از این گیاهان به‌عنوان کلید رونق تولید و اشتغال، پس از شناسایی و ثبت گیاهان داروئی نسبت به انعقاد قرارداد با متقاضیان جهت بهره‌برداری اقدام و در همین راستا در سال جاری بهره‌برداری از باریجه و کتیرا موجبات اشتغال در حدود ۶۰۰۰ (شش هزار) نفر روز را به‌صورت مستقیم فراهم آورده است. البته ایجاد اشتغال در صنایع فراوری و وابسته به این محصولات و سایر موارد نیز به‌مراتب بیش از این خواهد بود.

فتحی عنوان کرد: پس از خاتمه قرارداد بهره‌برداری محصولات فرعی، بهره‌برداران موظف و متعهد به احیاء و توسعه رویشگاه مورد بهره‌برداری می‌باشند، در همین راستا اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی با تأمین بذور مورد نیاز و تحت نظارت فنی این اداره کل نسبت به احیاء و توسعه رویشگاه‌های گیاهان دارویی و صنعتی با مشارکت خود بهره‌برداران اقدام می‌نماید که در صورت رعایت حفاظت و قرق، زادآوری و رونق تولید گیاهان دارویی و صنعتی استان را موجب و استمرار بهره‌برداری از این محصولات در سال‌های آتی نیز مورد تضمین قرار خواهد گرفت.

رئیس اداره امور مراتع اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی یادآور شد: اکنون که در سراسر دنیا استفاده از گیاهان دارویی و صنعتی در قالب انواع دم‌نوش‌ها و…، عرقیجات و دیگر فرآورده‌های گیاهی مورد توجه و با اقبال عمومی مواجه شده است که ضرورت کاشت و پرورش گیاهان دارویی و صنعتی به صورت مکانیزه و پرورش یافته می‌تواند مورد توصیه قرار گرفته و ضمن رونق تولید و کسب و کار، زمینه اشتغال را نیز فراهم نموده و در مبحث صادرات این نوع محصولات نیز می‌تواند ارزآوری مناسبی برای کشور و عدم وابستگی به دیگر کشورها در بر داشته باشد.

به گفته وی جهت تحقق این امر (کشت و توسعه گیاهان دارویی) اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی با ارائه آموزش‌های لازم و تغییر نگرش در مجریان طرح‌های مرتع‌داری در قالب طرح‌های مرتع‌داری تلفیقی اقدام به شناسایی و استفاده از کلیه پتانسیل‌های موجود در عرصه مراتع نموده تا تنها بهره‌برداری از مراتع منحصر به چرای دام و برداشت علوفه نباشد و کاشت و توسعه گیاهان دارویی و صنعتی نیز از جمله راهکارهای مناسب مدیریت عرصه مراتع استان باشد تا ضمن بهره‌برداری معقول و حساب شده آب وخاک نیز به نحو مطلوب حفاظت شود.