نقض عهد بی‌هزینه شرکت‌های اروپایی برخلاف وعده مقامات دولتی

به گزارش قائم آنلاین، حداقل تا یک ماه پیش، بیشتر از ۵۳ شرکت خارجی، کشورمان را از ترس تحریم‌های آمریکا و پیش از آغاز این تحریم‌ها ترک کردند. این شرکت‌ها در هشت صنعت عمده ایران یعنی نفت، حمل و نقل، خودرو، بانک و بیمه، برق، هواپیمایی، معدن و فلزات و فناوری ارتباطات فعال بوده‌اند. در این میان صنعت نفت بالاترین سهم رااز تعداد این شرکت‌ها داشته و صنایع حمل و نقل و خودرو در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند. از میان ۵۳ شرکت از ۲۱ کشور جهان، ۹ شرکت فرانسوی و هشت شرکت آلمانی بوده‌اند که در مقایسه با سایر کشورها بالاترین سهم را در توقف مناسبات اقتصادی با ایران داشته‌اند.
این در حالی است که عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه و از مذاکره کنندگان برجام در برنامه تلویزیونی «رودررو» شبکه چهار سیما در تاریخ ۱۴ شهریور ماه درباره ضرر ناشی از خارج شدن شرکت‌های خارجی و قطع ادامه همکاری آن‌ها با ایران گفته بود: «به همین دلیل است که اروپایی‌ها حاضر به خروج از ایران و خروج از برجام نیستند چرا که ضرر و زیان ناشی از خروج از برجام در قرارداد شرکت‌های اروپایی پیش‌بینی شده و هر شرکتی که خارج شود، خسارت پیش‌بینی شده را پرداخت می‌کند و خارج می‌شود.»
این ادعا در حالی توسط معاون وزیر امور خارجه مطرح شد که بیژن زنگنه، وزیر نفت در تاریخ ۲۸ اردیبهشت ماه درباره خروج توتال از ایران صراحتاً گفت: «در قرارداد جریمه‌ای وجود ندارد، اما مبلغی که توتال تاکنون در این قرارداد هزینه کرده است تا زمان اجرای کار، بازپرداخت نمی‌شود.
مسئله مهم‌تر از پرداخت جریمه توسط شرکت‌های خارج شده از ایران، این است که این جریمه‌ها در اصل ابزاری برای جلوگیری از خروج این شرکت‌ها در صورت اعمال تحریم و متعاقب آن رها کردن قراردادها و تکرار تجربه دوره قبلی تحریم‌ها بوده است. این موضوعی است که عراقچی در بخش دیگری از این برنامه تلویزیونی صراحتاً به آن اشاره کرد و گفت: «شرکت‌های دیگر هم که از قرارداد با ایران خارج شوند، براساس قواعد و عرف حاکم، خسارت می‌پردازند و پرداخت این خسارت به‌مراتب کمتر از جریمه‌های تحمیلی از سوی آمریکایی‌هاست که بخواهند به تحریم علیه ایران بی‌اعتنا باشند و با همکاری با ایران ادامه دهند.»
البته کارشناسان در زمان عقد این قراردادها با شرکت‌های خارجی بخصوص اروپایی‌ها هم درباره این موضوع به مسئولان دولتی هشدار داده بودند، ولی از آنجا که این مسئولان نسبت به غرب خوش‌بین بودند، به این هشدارها بی‌توجهی کردند و اکنون شاهد خروج بی‌دردسر این شرکت‌ها هستیم. به عنوان مثال، بیژن زنگنه، وزیر نفت در جلسه ۲۱ تیر ماه ۱۳۹۶ صحن علنی مجلس درباره قرارداد توتال درباره این موضوع گفت: «برخی مطرح می‌کنند با تحریم‌ها این شرکت ایران را ترک می‌کند در حالی که تعدد حضور این شرکت‌ها موجب می‌شود تحریم‌ها هرگز اتفاق نیفتد زیرا خود آن‌ها ضرر می‌کنند.»