باید برای «روز مبادا»ی موزه‌ها آمادگی پیدا کنیم

به گزارش قائم آنلاین، سید محمد بهشتی، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در آئین افتتاح کارگاه آموزشی «مدیریت بحران، در موزها» که سه‌شنبه ۲۰ شهریور در موزه انقلاب اسلامی و دفاع مقدس کار خود را آغاز کرد، بابیان این‌که در شرایط موجود در کشور  باید دوره مدیریت بحران در موزه‌ها زودتر از این زمان برگزار می‌شد، گفت: ایران شرایط خاصی در زمینه بحران دارد. در یک قرن اخیر حتی گاهی اوقات انسان‌ها زمینه‌ساز بحران بودند و فقط دو بار ایران را اشغال کردند. یک بار به صورت کامل و بار دیگر عزم اشغال کشور را داشتند که مجبور شدیم جنگ طولانی مدتی را پشت سر بگذاریم.

او با اشاره به وقوع اتفاقاتی مانند انقلاب مشروطه، کودتای ۲۹ مرداد، کودتای سوم اسفند، انقلاب‌اسلامی و حتی جنگ تحمیلی افزود: وقتی شرایط بحرانی انسان‌ساز بودند که از جهت موزه‌ها شرایط نگران‌کننده‌ را به وجود آوردند.

وی با اشاره به بحران‌های طبیعی که در هر کشور رخ می‌دهد، گفت: ما کشور حادثه‌ها هستیم نسبت به این که برخی اتفاقات را غیرمترقبه بنامیم، اعتراض دارم. زمانی یک حادثه غیرمترقبه است که انتظار وقوعش را نداریم و رخ می‌دهد. این در حالی است که در کشور ما حوادث مترقبه هستند. ایران کشوری است که در قیاس با سرزمین‌های دیگر داینامیک – محرک- است نه استاتیک. ما هر سه یا چهار سال یک زلزله مخرب داریم. در یک قرن اخیر بیش از ۳۰ زلزله مانند حادثه بوئین زهرا در سال ۴۲، زلزله رودبار، زلزله بم و اخیرا زلزله کرمانشاه در ثلاث باباجانی را به چشم دیده‌ایم. فقط بحث فوران آتشفشان نداشته‌ایم که جدیدا در مورد دماوند صحبت‌هایی مطرح می‌شود.

او اضافه می‌کند: کشوری که بی‌قرار است و حادثه در آن به طور دائم رخ می‌دهد، یک کشور مترقبه است. عمر این که کشور ما حوادث غیرمترقبه را تجربه کرده، از عمر خودمان در این سرزمین بیشتر است.

بهشتی با اشاره به اتفاقات مطرح شده و چهار فصل بودن کشور نیز اظهار کرد: این موارد باعث می‌شوند از نظر فرهنگی و ویژگی‌هایشان راحت‌تر ادامه حیات بدهیم. ما آموخته‌ایم و فرهنگ‌مان این طور شکل گرفته که به خصوص بین دو بحران یعنی زلزله و سیل زندگی کنیم. در فرهنگ‌مان اصطلاحاتی مانند روز مبادا داشتیم، اکنون نیز باید در مواجهه با بحران مسائل ذهن‌مان را حل و فصل کنیم و متوجه باشیم که از این گونه اتفاقات مترقبه زیاد بوده‌اند و رخ می‌دهند.

او با اشاره به وقوع برف سنگینی که سال ۸۳ در رشت رخ داد و ۱۶۰ سانت برف روی زمین نشست، گفت: در آن زمان باعث شد حدود ۲۷ هزار سقف خانه پایین بیاید، هر چند مانند زلزله در چند ثانیه چنین فاجعه‌ای رخ نداد اما خوشبختانه به دلیل ملاحظاتی که در آن زمان شد، هیچ آسیب جسمی نداشتیم ولی مردم زیادی بی‌خانمان شدند اما با توجه به اینکه در آیین‌نامه‌ها این طور تبیین شده بود که سقف خانه‌ها تا ۷۰ سانتی‌متر برف تحمل می‌کنند، برف را مقصر دانستند.

به گفته‌ی وی، حتی زلزله را مقصرِ خرابی‌های زلزله بم دانستند، نه بی‌تدبیری‌هایی که به دلیل بی‌قراری‌های زمین رخ می‌دهد.

او فراموش کردن را مهمترین مشکلی دانست که مردم ایران امروز با آن مواجه هستند و افزود: ‌همکاران ما در موزه‌ها باید ذهنیت خود را اصلاح و سازشان را با سرزمین‌شان کوک کنند. باید متوجه باشیم که در ایران زندگی می‌کنیم و هر لحظه ممکن است با چنین موقعیت‌هایی مواجه شویم. در این شرایط ما می‌توانیم عمل‌های خوبی داشته باشیم.

او با اشاره به بحرانی که موزه‌ها در چنین شرایطی با آن مواجه هستند، گفت: اهمیت نقشی که موزه‌ها در سرنوشت کشور و مردم ایفا می‌کنند، زیاد است.

رئیس پژهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری ادامه می‌دهد: احتمال تهدید در هر لحظه وجود دارد، باید خیالمان راحت باشد و تلاش کنیم تا خطرات را کاهش دهیم.

وی با بیان این‌که در یک قرن اخیر به بناها و آثار زیادی در کشورهای همسایه آسیب وارد شده است اما ایران کمترین آسیب‌ها را دیده است، گفت: متاسفانه در بیخ گوش‌مان در موزه‌های بغداد وکابل و محوطه‌های تاریخی و باستانی زیادی در عراق، سوریه و افغانستان اتفاقات زیادی را پشت سر گذاشتند اما خوشبختانه کمترین آسیب‌ها را موزه‌های ایران دیدند. اطمینان داریم که خسارت قابل توجهی به موزه‌های ما وارد نشد. این برای گردشگری دلگرم کننده است اما کافی نیست.

بهشتی تاکید کرد: باید آموزش به موزه‌ها و کارمندانشان را در دستور کار قرار دهیم و صندوق‌خانه‌هایمان را امن‌تر کنیم و آمادگی روز مبادا را داشته باشیم.