رفع مانع قانونی تداوم ریاست‌جمهوری شی جین پینگ در چین؛ تحلیلگران چه می‌گویند؟

۲۹۵۷ موافق به علاوه جین پینگ، رأی مثبت به صندوق ریختند در حالی که تنها سه رأی ممتنع و دو رأی مخالف شمرده شد. شاید افشای صاحبان این پنج رأی یکی از مسائل سیاسی در سال‌ها و حتی ماه‌های آینده را رقم بزند. پس از اعلام نتایج آرا، ۲۰ ثانیه تشویق حاضران در سالن بزرگ کنگره به طول انجامید.

این خبر با واکنش سریع رسانه‌های غربی مواجه شد و در شرایطی که پکن به عنوان یکی از دو تهدید اصلی آمریکا در دهه‌های پیشِ رو شناسایی شده است، بهانه خوبی برای حمله به نظام سیاسی چین به دست داده است. در پاسخ به این نگرانی‌ها برخی تحلیلگران نوشته‌اند:

۱- این منصب که ترجمه رسمی آن تا سال ۱۹۸۲ میلادی «رئیس» و پس از آن «رئیس‌جمهور» بوده، مجری برنامه‌های حزب چین است، برنامه‌هایی که هم‌اکنون از سوی نسل پنجم رهبران کمونیست چین تدوین می‌شود و اگر چه خود شی جین پینگ یکی از اعضای اثرگذار این نسل است، اما به هر حال نحوه اجرای برنامه‌های حزب است که تداوم ریاست‌ شی جین پینگ را تضمین می‌کند.

در واقع اگر چه شی جین پینگ مانند سایر رؤسای جمهور استوارنامه سفرا را دریافت می‌کند یا به عنوان عالی‌ترین مقام اجرایی کشور به دیدار مقامات خارجی می‌رود اما رئیسِ جمهور نیست که بتواند با انتخابات فرمایشی کار خود را پیش ببرد. او عملاً مجری برنامه‌ رهبران حزب است که قدرت‌شان خیلی بیشتر از مردم عادی است. پس تداوم ریاست‌جمهوری وی حداکثر به معنای تداوم اقتدار نسل پنجم رهبران کمونیست است.

۲- توضیح دیگر این است که کنگره به چنین قماری دست زده تا اگر چالشی در مسیر رشد چین پیش آمد، تقصیر آن بر عهده شخص جین پینگ باشد و اقتدار حزب کمونیست در چین حفظ شود. یا اینکه رقبای سیاسی وی از افتادن در بازی‌های هزینه‌ساز با هدف جایگزینی وی ناامید شوند و همه انرژی نظام سیاسی در مسیر توسعه بکار گرفته شود.

۳- کنگره احساس کرده که قدرت‌های غربی با توجه به رشد روزافزون چین در عرصه بین‌المللی به تدریج در حال اجماع برای مقابله با چین هستند. در چنین شرایطی تنها یک اقتدار مرکزی می‌تواند کشور را از شکست در این مبارزه امنیتی، سیاسی و (به تدریج) اقتصادی حفظ کند.

اما این توضیحات نمی‌تواند چیزی را حل کند، به ویژه از آن نظر که به گزارش گاردین، دو مصوبه دیگر نیز همزمان با اصلاحیه قانون اساسی مورد تصویب قرار گرفت: اضافه‌شدن «فلسفه شی جین پینگ» به قانون اساسی و تأسیس «کمیته‌های ناظر» که مسئولیت آنها تحقیق در مورد اعضای حزب و کارکنان آن است.

در این گزارش آمده ژانگ دِجیانگ رئیس کنگره حزب چین طی سخنرانی خود در این مراسم گفت: «بیایید الگوی سوسیالیسم با ویژگی‌های چینی را سر دست بگیریم. این کار از طریق مطالعه و اجرای افکار شی جین‌پینگ ممکن است… تا به رؤیای چینی پی ببریم». ژوان وِیگشیا یکی از اعضای کنگره می‌گوید بسیار خوشحال است که در چنین نقطه عطفی در تاریخ چین مشارکت داشته است. او ادامه داد «شی به ما راه توسعه را نشان داده و اگر شما این راه را درست می‌دانید، چرا تغییر؟ ما نیازمند یک رهبری قدرتمند هستیم تا ما را به پیش براند».

به نظر می‌رسد خطراتی در پیشِ روی نظام سیاسی چین قرار دارد:

۱- این گونه جملات که از مقامات چینی بیان شد، فضای سیاسی چین را به دوران اوج اقتدار مائو در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ باز می‌گرداند و نگرانی از وقوع اتفاقات مشابه مانند آنچه در دوران انقلاب فرهنگی مائو رخ داد یا مشکلات اقتصادی که سیاست‌های وی همزمان با تحریم‌های آمریکا پیش آورده بود را زنده می‌کند. مائو دقیقاً با همین توجیهات حدود سی سال تا ۱۹۷۶ میلادی رهبری چین را برعهده داشت. اما اتفاقات دوره حکومتش موجب شد ۶ سال پس از مرگش بندی را در قانون اساسی به تصویب رساندند که دیگر امکان تداوم ریاست یک فرد برای بیش از ۱۰ سال وجود نداشته باشد. پرسش این است که حالا چه ضرورت خارق‌العاده‌ای به وجود آمده که دوباره یک راهِ رفته را بروند؟

۲- جدا از اینها در شرایط فعلی یکی از امیدهای اصلی آمریکا برای جلوگیری از قدرت‌گیری فزاینده چین در نظام بین‌الملل، تمرکز بر ایجاد نارضایتی داخلی پیرامون آزادی‌ها و حقوق سیاسی است. مصوبه اخیر کنگره حزب چین ممکن است به عنوان مهر تأییدی بر ادعاهای سیاسی آمریکا علیه چین بکار گرفته شود.

۳- رسانه‌های جهان و مرتبط با قدرت‌های غربی از این شرایط برای تشویه چهره چین در افکار عمومی ملت‌ها استفاده می‌کنند. بر این اساس اگر دولت‌ها بخواهند صادرات چین به کشورهای خود را محدود سازند یا برای مقابله با چین بودجه‌های هنگفت خرج کنند، ملت‌ها واکنشی نشان نمی‌دهند.

پکن نمی‌تواند نسبت به سه خطر یادشده بی‌تفاوت باشد. اگر تداوم ریاست‌جمهوری شی جین پینگ تا این حد ضرورت دارد، باید فکری برای پیشگیری از آسیب‌های یادشده کرده باشند.

منابع

https://www.theguardian.com/world/2018/mar/11/this-could-destroy-china-parliament-sets-xi-jinping-up-to-rule-for-life