راز مردگان جوان یک گورستان ایرانی

ولی جهانی _ باستان‌شناس، در گزارش دو فصل پژوهش میدانی در مجموعه باستانی لیارسنگ‌بن در املش گیلان اعلام کرد و به بیان برخی از ویژگی‌های بخش مسکونی مجموعه لیارسنگ‌بن و گورستان این مجموعه واقع در دامنه کوه آهین‌برتله پرداخت.

وی در توصیف اقدامات انجام‌شده در دو فصل پژوهش میدانی در این محوطه گفت: «در نخستین فصل پژوهش میدانی، ارزیابی محدوده عرصه و حریم محوطه به واسطه کاوش در ۲۱ گمانه آزمایشی در جهت‌های شمالی، شرقی و جنوبی محوطه و بررسی و شناسایی در مناطق همجوار با لیارسنگ‌بن انجام شد.»

این باستان‌شناس با بیان اینکه در فصل دوم پژوهش میدانی ادامه کاوش در گمانه‌های آزمایشی و تکمیل تعیین عرصه و حریم محوطه در بخش‌های شرقی و غربی محوطه به واسطه کاوش در ۱۰ گمانه آزمایشی انجام شد، افزود: «کاوش در ۸ کارگاه در بخش گورستانی مجموعه، واقع در دامنه کوه آهین بر تله به منظور درک ماهیت محوطه پیش از تخریب کامل آن توسط حفاران غیرمجاز نیز از کارهای صورت گرفته در قالب این پژوهش بود.»

جهانی با اشاره به کاوش نجات‌بخشی در کارگاه‌های گورستان و محدوده‌های حفاری غیرمجاز، حفاری‌های غیرمجاز در لیارسنگ‌بن را عامل مهم ایجاب کاوش‌های اضطراری در این محوطه دانست.

این باستان‌شناس، انواع قبور کشف شده در این محوطه را شامل، چاله‌ای ساده، چاله‌ای تک بخشی، چاله‌ای دو بخشی، گور دخمه‌ای، گور خمره و… اعلام کرد.

وی گفت: «مطالعات میان‌رشته‌ای برای درک یافته‌های کاوش در رشته‌های زمین‌شناسی، کانی‌شناسی و مطالعه مواد معدنی بومی، انسان‌شناسی فیزیکی و زیستی، گیاه باستان‌شناسی، انگل باستان‌شناسی و سال‌یابی به شیوه ترمولومینسانس نیز بر روی بقایای کشف شده از این محوطه انجام شده است.»

جهانی گفت: «نتیجه بررسی بقایای انسانی ۱۹ اسکلت شامل ۹مرد و ۱۰زن بین ۱۴ تا ۴۰ سال نشان داد تنها در یک درصد افراد آثار خشونت منجر به مرگ دیده می‌شود.»

به گفته وی، بر اساس این نتایج در ۲۵ درصد از افراد شواهد زخمی شدن، بیماری و  آسیب‌های شدید دیده می‌شود و تمام این افراد مطالعه‌شده کمتر از ۴۰ سال سن دارند.

جهانی مواد فرهنگی یافت‌شده در این گورستان را شامل اشیای فلزی، سفالی، سنگی، چوبی، منسوجات چرمی، شیشه‌ای و … شامل ظروف، زیور آلات، سردوک، خنجر، مهره و … اعلام کرد.»‌