نگاه امام علی(ع) به سیاست، نگاه توحیدی و الهی است

به گزارش قائم آنلاین،حجت‌الاسلام والمسلمین احمد غلامعلی رئیس دانشکده علوم و معارف قرآن درباره شیوه نظارتی امیرالمؤمنین(ع) در خصوص کارگزاران حکومتی‌ حضرت گفت: سیاست در اندیشه سیاسیون رابطه‌ای دوسویه میان مردم و حکومت است. بالاخره با نگاه‌های مختلف چه نگاه لیبرالی باشد و چه نگاه دیکتاتوری و استبداد باشد، این یک رابطه دوسویه است که ما به مردم بیشتر اهمیت دهیم یا کمتر اهمیت دهیم، یا هیأت حاکمه چه اختیاراتی دارد و مردم چه اختیاراتی دارند. یعنی ما بیشتر این رابطه را ترسیم می‌کنیم.

*رابطه سه سویه سیاست و دیدگاه امیرالمؤمنین(ع)

وی افزود:‌ آن چیزی که در نگاه امیرمؤمنان علی علیه‌السلام هست، به نظر می‌رسد رابطه سه سویه است. یعنی هم رابطه ما با خداوند، رابطه ما با مردم، رابطه ما با حکومت. در مورد حکومت هم همین طور است، رابطه خودش با خداوند، رابطه خودش با مردم و رابطه خودش با خودش، بنابراین این نوع نگاه، خیلی تفاوت دارد.

حجت‌الاسلام غلامعلی بیان داشت: حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه در خطبه ۱۰۵ می‌فرماید: همانا بر امامی جز آنچه از امر پروردگار به عهده او واگذار شده است. یعنی امام و حاکم جامعه باید همان کاری را کند که خدا گفته و نمی‌تواند کار دیگری انجام دهد، در ادامه حضرت(ع) توضیح می‌دهد. نخست اینکه می‌فرماید در موعظه کردن کوتاهی نکند. یعنی بتواند واقعا وعظ، موعظه و پند دادن حقیقی را به خوبی انجام دهد.

وی ادامه داد: دوم، کوشش کردن برای خیرخواهی کردن. یعنی کوشش نهایی برای اینکه خیر مردم و حکومت را بخواهد، خیر جامعه و اسلام را بخواهد. این خیرخواهی کردن بسیار مهم است. احتمال دارد دستوری بدهد که برای خودش خوب باشد اما خیر جامعه در آن نباشد. باید تمام کوشش بر این باشد که خیرخواه جامعه باشد. این خیرخواهی جامعه می‌تواند شامل مسائل رفاهی، معنوی و همه موارد باشد. می‌بینیم چنانچه بتواند این خیرخواهی را به مردم انجام دهد، واقعاً خیر خوبی می‌رسد.

رئیس دانشکده علوم و معارف قرآن اظهار داشت: سوم اینکه سعی کند سنت‌های پیامبر(ص) را در جامعه زنده کند. حالا این سنت پیامبر در عبادات، معاشرت با مردم، معاشرت با خانواده، در برخورد با نوجوانان و جوانان، در برخورد با کارگزارانش است که زنده کردن این موارد خیلی مهم است. نکته دیگری که حضرت می‌فرماید: سیستم جزایی حکومت است که باید درست باشد.

*وظایف امام جامعه از سوی خدا/ نگاه امام علی(ع) به سیاست، نگاه توحیدی و الهی است

وی افزود: اگر فردی ناجوانمردانه مالی را این طرف و آن طرف می‌کند، اختلاس یا به حقوق مردم تعدی کند، هرچه هم که به ما نزدیک باشد، باید حدود الهی در موردش جاری شود و آخرین مورد هم سهم‌های اساسی بیت‌المال است که واقعاً باید به افراد شایسته آن برسد. حضرت(ع) این را به عنوان نگاه سیاسی خود عنوان می‌کند. می‌فرمایند، وظیفه امام این است که امر پروردگار که برعهده او گذاشته شده را انجام دهد. انجام دادنش این است که هم خیرخواه مردم باشد، هم بتواند واقعاً موعظه کند و هم سیستم جزایی و هم مالی را درست کند. پس اگر بتواند این کارها را انجام دهد، دقیقاً همان چیزی است که خدا برعهده‌اش گذاشته است.

حجت‌الاسلام غلامعلی ابراز داشت: اینکه چقدر جامعه‌مان با این موارد فاصله دارد یا ندارد همان نکته‌ای است که حضرت آقا فرمودند و باید در آن مسیر باشیم والا اینکه بخواهیم اندازه بگیریم معلوم است که فاصله زیاد است. یعنی نمی‌توانیم اصلاً این را اندازه‌گیری کنیم، چون باید یکایک موارد ذکرشده حضرت را برای امروز دربیاوریم و بعد یکی یکی بسنجیم. الان بخواهیم بگوییم شاید اصلاً درست هم نباشد. چون شما وقتی می‌توانید یک کاری را ارزیابی کنید که واقعاً تمام اهداف برای امروز به روز شده باشد و بعد بگویید حالا چقدر فاصله داریم؟

وی ادامه داد: اما ما این کار را انجام نداده‌ایم و یکایک این شاخصه‌ها را به روز نکرده ایم. اما چرا مثلاً تفاوت می‌کند و چرا ضعف‌هایی هست؟ این به خود مردم و هیأت حاکمه بر می‌گردد. اینجا هم یکجانبه نیست. نگاه امام علی(ع) به سیاست، نگاه توحیدی و الهی است. آیا واقعا نگاه ما همین نگاه توحیدی و الهی هست و اینطور می‌توانیم انجام دهیم؟

*امام علی(ع) گفتار و رفتارشان در حکومت‌داری مثل هم بود

رئیس دانشکده علوم و معارف قرآن با تأکید بر اینکه در حکومت امام علی(ع) گفتار و رفتارشان عیناً مثل هم بود، خاطرنشان کرد: اما مردم چقدر تبعیت می‌کردند؟ خیلی کم! یعنی به قدری حضرت(ع) را اذیت کردند که حضرت واقعاً از دست همین‌ها ناراحت می‌شد، یا وقتی نگاه می‌کنیم گفتار امام حسین(ع) دقیقاً عین رفتارش بود و هیچ ضعفی نداشتند اما مردم چکار کردند؟ پس چیزی که به نظرم مهم می‌رسد، مسئولیت پذیری است که در وجود ما ضعیف است.

وی افزود: یعنی هر کسی مسئول کار خودش باشد و ضعفی که هست به این برمی‌گردد که بیش از اینکه از دیگران توقع داشته باشیم از خودمان توقع داشته باشیم. این خیلی مهم است درحالی که جامعه ما اینگونه شده که توقع ما از دیگران زیاد است و توقعمان از خودمان کم است. هیأت حاکمه توقع از مردم دارد و توقع کمتری از خود دارد و مردم هم توقعشان از هیأت حاکمه از خودشان بیشتر است،‌ آنچه امام علی(ع) می‌خواهد این است که هر کسی مسئولیت کار خود را برعهده بگیرد. اینکه بداند از هر گفتار و رفتارش پرسش می‌شود، پس آنچه به نظرم ضعف ما است، حالت مسئولیت‌پذیری و توقع داشتن از خود است.