تأثیرگذاری بحران ناشی از کرونا در فضای شهری و منطقه‌ای

به گزارش عصرقائم، ایرج قاسمی، مدیر گروه پژوهشی مدیریت برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی در رابطه با پژوهش خود تحت عنوان «پیامدهای کرونا بر شهر و شهرسازی آینده» که در فروردین ماه ۱۳۹۹ در نشریه علمی تخصصی ارزیابی تاثیرات اجتماعی به چاپ رسیده است به نکاتی اشاره داشت که اینک بعد از گذشت بیش از یک سال از انتشار این مقاله، با واقعیت‌های روز قابل قیاس است.

در این مقاله با استناد به همه‌گیری‌های تاریخی در ایران به این نکته اشاره شد در همه‌گیری‌هایی که با تراکم جمعیت و ترددهای انسانی شیوع آن افزایش پیدا می‌کند، مردم و شهروندان برای ایمنی طبیعی و تطبیق خود با شرایط از شهرهای بزرگ به مناطق پیرامون شهری، کوه‌ها و روستاها پناه برده‌اند. بعضی شهرها چنان جمعیت خود را از دست داده‌اند که به تعبیر مورخان مانند شهر ارواح شدند.

نکته دیگری که اسناد تاریخی نشان می‌دهد مناقشه میان قرنطینه کامل یا ناقص است. تقریباً در همه اپیدمی‌ها بین متخصصین بهداشت و درمان و سیاستگذران و تصمیم‌گیران کشوری بین این دو سیاست مناقشه وجود داشته و در بیشتر موارد قرنطینه محدود و ادامه فعالیت به اجرا گذاشته شده است.

وی در بخشی از پژوهش خود آورده است، شهر به عنوان یک سیستم پیچیده و آشوبی عمل می‌کند که با ورود به بی‌نظمی، در تلاش برای دستیابی به نظم جدیدی است. در این تأثیر و تأثر انتظار می‌رود که فضای شهری به شیوه نسبتاً متفاوتی بازتولید شود و در این بازتولید، روابط بین مراکز فعالیت، سکونت و فضا دچار تحول شده، الگو و رفتار جدیدی را پی‌ریزی کند که خود می‌تواند فضای جدیدی را بازتولید کند. در این فرآیند سیاستگذاران و برنامه‌ریزان نقش خواهند داشت و بدین ترتیب انتظار می‌رود در برنامه‌های آتی خوشه‌های خوداتکا و روابط شبکه‌ای مورد تاکید قرار گیرد. در این شرایط روابط و پیوندهای مکانی دچار تحول خواهند شد.

فرار به کوه و روستاها در دنیای جدید شکل دیگری پیدا خواهد کرد و ویلانشینی در مناطق روستایی و ترجیحا خوش آب و هوا رونق بیشتری خواهد گرفت. در شهرها نیز فضاهای شهری خرد در برابر فضاهای بزرگ قرار می‌گیرند. همانگونه که امروز فضاهای سبز و پارکهای بزرگ محدودیت بیشتری نسبت به فضاها و پارک‌های کوچک دارند. بازتعریف محلات، تاثیر همه‌گیری بر نظم و کارکرد کاربری‌ها و بازتولید الگوی مسکن کار محور، از جمله سایر مواردی است که در این مقاله به آن اشاره شده است.

علاقه مندان می‌توانند برای مطالعه متن کامل این مقاله روی این لینک کلیک کنند.