جای خالی دانه درشت‌ها در لیست بانک‌ها

به گزارش عصرقائم، موضوع انتشار لیست بدهکاران بانکی امر جدیدی نیست و به فراخور زمان در هر دولتی چندین بار این موضوع مطرح و حتی در ده سال اخیر چندین لیست هم از سوی بانک‌ها منتشر شد به طوری که همواره این لیست‌ها با چالش‌هایی بین چندین نهاد و دستگاه هم همراه بود.

محسنی اژه‌ای زمانی که دادستان کل کشور و همچنین سخنگوی قوه قضائیه بود بارها انتقاداتی را به موضوع بدهکاران بانکی داشت، وی حتی در سال ۹۳ و در واکنش به انتشار لیست بدهکاران بانکی اعلام کرده بود که اسامی برخی ابربدهکاران میلیاردی در این لیست دیده نمی‌شود.

دهه گذشته بارها و بارها قوه قضائیه به موضوع بدهکاران بانکی اشاره کرده و حتی بازداشت‌ها و رسیدگی‌هایی را هم انجام داده است که از جمله آنها می‌توان به بابک زنجانی، دانیال زاده، روز چنگ، ریخته گران، باقری درمنی و… اشاره کرد.

محسنی اژه‌ای در یکی از اولین نشست‌های خود در کسوت ریاست قوه قضائیه در نشستی دو ساعته پای حرف‌ها و درد و دل‌های اعضای شورای هماهنگی بانک‌ها نشست تا مسائل و مشکلات شبکه بانکی کشور را از زبان مدیران عامل بانک‌های دولتی و خصوصی بشنود و از برنامه‌ها و راهکارهای دستگاه قضا برای تقویت نظام بانکی و حل مشکلات سخن بگوید.

دهه گذشته بارها و بارها قوه قضائیه به موضوع بدهکاران بانکی اشاره کرده و حتی بازداشت‌ها و رسیدگی‌هایی را هم انجام داده است که از جمله آنها می‌توان به پرونده بابک زنجانی، دانیال زاده، روز چنگ، ریخته گران، باقری درمنی و… اشاره کرد

در آن جلسه رئیس قوه قضائیه از مدیران عامل بانک‌ها این سوال را مطرح کرد که آیا گلایه‌هایی که نسبت به سوءاستفاده‌کنندگان از قوانین و بخشنامه‌ها برای فرار از بازپرداخت تسهیلات دارند که برخی از این گلایه‌ها نیز حق است، آیا جلسه مشترک با همان افراد گذاشته و بررسی کرده‌اند که چرا این افراد از عمل به تعهداتشان سرپیچی می‌کنند؟

اگر با این افراد جلسه گذاشته شده نتیجه آنچه بوده و اگر جلسه‌ای برگزار نشده آیا مدیران بانک‌ها حاضرند دستگاه قضا جلسه چند جانبه‌ای را با حضور افراد مورد اشاره، مسئولان بانکی و بانک مرکزی و مسئولان قضائی برگزار کند تا راه حل مشخصی برای اعاده سریع حقوق بانک‌ها تعیین شود تا بر مبنای آن عمل شود؟

علاوه بر جلسه مذکور، اژه ای مهر ماه سال گذشته هم در یک جلسه بانکی با اشاره به تشکیل کارگروهی در سه سال گذشته برای پیگیری مطالبات و معوقات بانکی با حضور مسئولان بانک مرکزی، از مدیران بانک‌ها پرسید که آیا عملکرد این کارگروه موفقیت آمیز بوده یا نه و آیا فعالیت‌های این کارگروه با مجموعه دیگر موازی بوده است یا نه تا درباره تداوم فعالیت این کارگروه تصمیم مناسبی گرفته شود.

رئیس قوه قضائیه در نشست با کمیته فرادستگاهی رسیدگی به مطالبات غیرجاری بانک‌ها گفت: این کمیته از سال ۹۳ تا کنون تشکیل شده و عنوان شده که ۱۶۳ جلسه هم برگزار کرده است که طی این جلسات به ۱۲ پرونده رسیدگی کرده است. رسیدگی به این تعداد پرونده نشان می‌دهد که این کمیته در اهداف خیلی موفق نبوده است و تعداد بالایی از موضوعات که در کشور مسأله ایجاد کرده مورد بررسی قرار نگرفته است.

وصول مطالبات باید مراقب بود هیچ واحد تولیدی تعطیل یا نیمه‌تعطیل نشود و اگر آسیبی در نحوه پرداخت تسهیلات و هزینه‌کرد آن و وصول مطالبات از ابربدهکاران وجود دارد باید راه‌حل آن با کمک مجلس و بانک مرکزی تبدیل به یک قانون و دستورالعمل شود. کمیته فرادستگاهی رسیدگی به مطالبات بانک‌ها در وصول معوقات بانکی باید حقوق همه طرفین را متناسب با حقی که دارند رعایت کند؛ حتی حقوق مشتری را اما کسی نباید به نام تولید سوء‌استفاده کند.

وی اضافه کرد: اگر کسی که به نام تولید تسهیلات می‌گیرد اما آن را صرف سرمایه‌گذاری در حوزه ارز، سکه، زمین و مسکن می‌کند مرتکب دو تخلف شده؛ هم در هزینه‌کرد تسهیلات تخلف کرده و هم در بازار اخلال ایجاد کرده که ضررش بیشتر از تأخیر در تسویه حساب با بانک است. بانک‌ها باید علاوه بر اعتبارسنجی و اخذ وثایق لازم بر روند هزینه‌کرد تسهیلات هم نظارت کنند و مطالبات را به‌موقع وصول کنند تا مشتری سوء‌استفاده نکند.

وزیر اقتصاد سال گذشته دستور داد تا بانک‌ها هر سه ماه یک بار، فهرست ‎ابربدهکاران بانکی را منتشر کنند تا به جای اشخاص معدود، دسترسی به تسهیلات برای طیف وسیع‌تری از تولیدکنندگان و مردم فراهم شود

اگر چه همانطور که گفته شد انتشار لیست بدهکاران امرجدیدی نیست اما احسان خاندوزی وزیر اقتصاد سال گذشته دستور داده تا بانک‌ها هر سه ماه یک بار، فهرست ‎ابربدهکاران بانکی را در سایت خود منتشر کنند تا به جای اشخاص معدود، دسترسی به تسهیلات برای طیف وسیع‌تری از تولیدکنندگان و مردم فراهم شود.

حالا از روز گذشته برخی از بانک‌ها اقدام به انتشار لیست بدهکاران بانکی کرده است، و آن طور که بانک مرکزی اعلام کرده این بانک در چارچوب برنامه جامع اصلاح شبکه بانکی و بر مبنای انضباط مالی و بهداشت اعتباری بانک‌ها طبق بند (د) تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۱ از هفته آینده اسامی بدهکاران بزرگ شبکه بانکی را منتشر می‌کند.

با نگاهی به چند لیست منتشر شده می‌توان دید که اغلب این بدهکاران جز شرکت‌ها و برخی هم تولیدی هستند و آنچه به عنوان لیست بدهکاران بانکی مطرح می‌شود با آنچه در افکار عمومی به عنوان ابر بدهکار وجود دارد، فاصله دارد.

اژه ای آن موقع و در جمع خبرنگاران در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا بابک زنجانی بزرگترین بدهکار بانکی است و اینکه طیب نیا (وزیر وقت اقتصاد) اعلام کرده که بزرگترین بدهکاران بانکی مه آفرید خسروی و رستمی صفایی است، گفت: خیر، بابک زنجانی بزرگترین بدهکار بانکی نیست و حتی آن زمان که مه آفرید نیز دستگیر شد قطعاً بزرگترین بدهکار نبود، آقایی هم که نام بردید باید بگویم یکی از بدهکاران بانکی است اما رقمی که درباره او می‌گویند و اصل مبلغ چیزی که گفته می‌شود با تأخیر پرداخت و جریمه سنگین است.

وی در همان زمان گفته بود: ما معتقد بوده و هستیم که چرا سیستم بانکی ما باید طوری عمل کند که اولاً این تعداد بدهکار بزرگ بانکی داشته باشیم و بعد هم تضمینی برای وصول مطالبات وجود نداشته باشد. دستگاه قضائی همکاری لازم را داشته و دارد اما لازمه آن این است که وزیر اقتصاد، بانک مرکزی و بانک‌ها این مقدار تأخیر در معوقات نداشته باشند و روشی را در پیش بگیرند که این مسائل تکرار نشود.

اگرچه بیش از یک دهه است که مسئولان قضائی مطلبی را به طرق مختلف می‌گویند اما مسئله بدهکاران بانکی شکافی عمیق است که نیاز به یک جراحی بزرگ و درمانی جدی تر دارد.