خبر خوش؛ درمان ضایعات ریوی کرونا با سلول های بنیادی

به گزارش عصرقائم، پژوهشگاه رویان از جمله معدود مراکز تحقیقاتی ایران است که به دلیل پژوهش های بنیادی در مرزهای دانش و دستاوردهایی چون دستیابی به توان تولید سلولهای بنیادی جنینی انسان پس از ۸، ۹ کشور پیشرفته و تولید نخستین حیوانات شبیه سازی شده در منطقه و برگزاری کنفرانس و جشنواره معتبر بین‌المللی در حوزه پزشکی تولیدمثل و سلول‌های بنیادی همواره مورد توجه مجامع علمی و رسانه های خارجی بوده و به موازات این موفقیتهای علمی در بعد کاربردی و ارائه خدمت به بیماران هم تحولی جدی در زمینه درمان ناباروری در کشور ایجاد کرده و حداقل ۳۵ هزار خانواده ایرانی تولد فرزند خود را مرهون خدمات درمانی ارائه شده در این مرکز هستند.

 

دکتر عبدالحسین شاهوردی، رئیس پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی در سی امین سالروز تأسیس پژوهشگاه از دستاوردهای سه دهه فعالیت این مرکز پیشتاز آموزشی، پژوهشی و درمانی و برنامه‌های پیش روی پژوهشگاه در طلیعه دوره جدید فعالیت رویان سخن می‌گوید.

 

به گفته دکتر شاهوردی مجموعه جهاد دانشگاهی به عنوان مولود انقلاب اسلامی این رسالت را داشته که پلی بین دانشگاه و جامعه باشد و نیازهای جامعه در عرصه‌های مختلف را با کمک محققان پاسخ بگوید. یکی از هنرهای جهاد، پاسخگویی به نیازهای جامعه در عرصه صنعت و مهندسی، علوم پزشکی و علوم انسانی با سرعت بیشتر و هزینه کمتر از طریق راه‌های میان بر بوده است.

 

وی خاطرنشان کرد: یکی از نیازهای ضروری کشور در عرصه پزشکی بحث درمان ناباروری بود. در آن زمان زوج‌های ایرانی برای درمان خود ناچار به سفر به خارج بودند که هزینه های سنگین و دشواری‌های درمان در خارج از توان بیشتر خانواده‌ها خارج شد. در پاسخ به این نیاز اساسی درمانی کشور در دهه ۱۳۶۰ تصمیم به ورود به این عرصه گرفته شد و سرانجام با دوراندیشی مرحوم دکتر سعید کاظمی آشتیانی و همکارانش، سنگ بنای رویان در قالب یک مؤسسه نهاده شد.

 

شاهوردی که از بدو تأسیس پژوهشگاه رویان در راه‌اندازی و توسعه این مرکز پیشرو علمی، تحقیقاتی و درمانی مشارکت داشته است، ویژگی مهم رویان را که زمینه‌ساز موفقیت‌ها و پیشرفت‌های چشمگیر این مجموعه شده را توجه توامان به سه حوزه آموزش، پژوهش و ارائه خدمات تخصصی عنوان و خاطرنشان کرد: آموزش و پژوهش از بدو تأسیس مؤسسه رویان به عنوان دو بال خدمات مورد توجه جدی قرار داشته که همین باعث تمایز رویان از بسیاری مؤسسات مشابه شده است. به باور ما تنها با آموزش نیروی انسانی یا پژوهش یا ارائه درمان به مبتلایان ناباروری نمی‌توانستیم ‌به نیاز کشور در این حوزه پاسخ دهیم. درمان ناباروری به عنوان یک علم جدید مستلزم تجربه مداوم بود که لازمه آن پژوهش و آموزش مستمر است.

 

وی خاطرنشان کرد: خدا را شاکریم که با تلاش جهاد دانشگاهی و مؤسسه رویان سال‌هاست که زوج‌های ایرانی نیازمند درمان ناباروری از مراجعه به مراکز خارجی بی نیاز شده‌اند و علاوه بر پژوهشگاه رویان در ده‌ها مراکز درمانی دیگر که به همت جهاد دانشگاهی یا بخش خصوصی در سراسر کشور راه‌اندازی شده ‌اند بار هنگفت هزینه‌های درمان ناباروری تا حد زیادی از دوش خانواده‌ها و جامعه برداشته شده است. در حال حاضر حتی زمینه ارائه خدمات درمان ناباروری به بیماران خارجی را هم داریم به طوری که تا قبل از پاندمی کرونا سالانه حداقل ۴۰۰، ۵۰۰ زوج خارجی را میزبانی می‌کردیم و این استعداد وجود دارد که با پایان این پاندمی تعداد بسیار بیشتری از زوج‌های نابارور خارجی را در قالب توریسم درمانی و ..‌. پذیرش کنیم.

 

شاهوردی که در تبیین دستاوردهای ۳۰ ساله رویان با دیده‌بان علم ایران سخن می‌گفت، خاطرنشان کرد: صرف نظر از بحث ارائه خدمات درمانی که در قالب مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری، مرکز سلول درمانی، مرکز دیابت، چاقی و متابولیسم، کلینیک‌های پوست، دیابت، سرطان و کلینیک جامع پیشگیری صورت می‌گیرد در حوزه تربیت نیروی انسانی خودباور، معتقد به کار و متعصب نسبت به پیشرفت علمی کشور هم گام‌های بلندی برداشته ایم. در حال حاضر پژوهشگاه رویان دارای ۸۰ نفر عضو هیئت علمی است که با کمال خوشحالی می‌توانم اعلام کنم که بخش قابل توجهی از آنها یا از دانش‌آموختگان و پرورش یافتگان مستقیم رویان هستند یا از جوانانی که به نوعی در تعامل نزدیک با رویان رشد کرده و امتحان خود را پس داده‌اند.

 

اجرای بیش از هزار و ۲۰۰ پایان‌نامه در پژوهشگاه رویان

 

رئیس پژوهشگاه رویان تصریح کرد: ما در تربیت نیروی انسانی خیلی باز عمل کرده‌ایم به طوری که بیش از ۳۸۱ پروژه را در قالب رساله دکتری و PhD دانشگاههای مختلف کشور حمایت کرده‌ایم و بالغ بر ۹۰۰ دانشجوی دیگر هم پروژه کارشناسی ارشد خود را در رویان اجرا کرده‌اند. خوشحالیم این جوان‌ها که در قالب پایان نامه با رویان همکاری کرده‌اند در فضاهای علمی کشور مشغول کارند و شبکه علمی‌ گسترده‌ای را در سراسر ایران شکل داده‌اند که همچنان ارتباط و همکاری خود را با پژوهشگاه رویان ادامه می‌دهند.

 

وی افزود: در زمینه تربیت نیروی انسانی علاوه بر همکاری با گروه های مختلف علوم پایه پزشکی و پزشکی دانشگاه‌های کشور با همکاری دانشکده علوم زیستی دانشگاه علم و فرهنگ جهاد دانشگاهی در رشته هایی مثل بیولوژی تکوین و ژنتیک در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دانشجو جذب کرده‌ایم. همچنین مجوز تاسیس دانشکده علوم پایه پزشکی را از وزارت بهداشت اخذ کرده‌ایم که در رشته‌هایی مثل سلولی کاربردی، مهندسی بافت، بیولوژی تولیدمثل و … در مقطع دکتری دانشجو بگیریم.

 

راه‌اندازی مرکز آموزش‌های حرفه‌ای کوتاه مدت در کیش

 

شاهوردی با بیان این که تربیت مستمر نیروی کارآمد و کارآفرین، ادامه تولید دانش را در کشور بیمه می‌کند، اظهار داشت: در کنار این اقدامات، طرح راه‌اندازی یک مرکز آموزشهای حرفه‌ای کوتاه مدت با مجوز وزارت بهداشت و جهاد دانشگاهی را هم دنبال می‌کنیم چون احساس می‌کنیم با انتقال یک سری تجربیات به جوانان توانمند زمینه خوبی برای اشتغال آنها فراهم می‌شود. با همین رویکرد یک پایگاه آموزشی در کیش ایجاد کرده‌ایم که امیدواریم امسال یا سال بعد با بهتر شدن شرایط کرونا زمینه حضور متخصصان و دانشجویان منطقه را در آن فراهم کنیم.

 

رویان، نهمین کانون تولید علم در حوزه درمان ناباروری مردان

 

وی افزود: حوزه اصلی دیگر فعالیت ما، تحقیقات در حیطه‌های مختلف فعالیت رویان است که در قالب سه پژوهشکده زیست‌شناسی و فناوری سلول‌های بنیادی، پژوهشکده زیست فناوری در تهران و پژوهشکده پزشکی تولیدمثل در اصفهان دنبال می‌شود. رویکرد تحقیقاتی ما تعریف پروژه‌هایی است که مشکلی را از مشکلات کشور حل کنیم و تلاش ما این بوده که سوالات تحقیق را از همین مراکز خدمات درمانی پژوهشگاه بگیریم. تحقیقات رویان که در قالب شش برنامه پنج ساله در پژوهشکده ها و گروههای پژوهشی دنبال شده سبب شده که در برخی حوزه‌های علمی به سرآمدی برسیم. در بحث تولید علم یک تیم تحقیقاتی آمریکا با بررسی عملکرد مراکز مختلف درمان ناباروری در دنیا در مقاله‌ای که سال گذشته منتشر شد نشان داد که پژوهشگاه رویان بعد از چند مرکز پیشروی عمدتا آمریکایی و اروپایی، نهمین مرکز پژوهشی جهان در عرصه تولید علم در حوزه درمان ناباروری مردان است. به باور خود ما این موفقیت که مایه غرور جامعه علمی کشور است، مرهون تحقیقات برنامه‌ریزی شده‌ای است که صورت گرفته و اگر در حوزه پژوهش، پراکنده کاری کرده بودیم می کردیم این همه نمی‌توانستیم این موفقیت علمی را کسب کنیم.

گزارش مجله آمریکایی در معرفی رویان به عنوان یکی از پیشتازان علم درمان ناباروری مردان

 

رییس پژوهشگاه رویان تصریح کرد: طرح‌های پژوهشی اجرا شده با انباشت دانش در حوزه‌های مختلف، زمینه های تحقیقاتی جدیدی را فراروی محققان ما گشوده است. دستاوردهای محققان رویان در حوزه پزشکی تولیدمثل و لقاح خارج رحمی و درمان ناباروری که هنوز هم علم نسبتا جدیدی است و بیش از ۴۲، ۴۳ سال بیشتر از پایه‌گذاری آن در دنیا نمی‌گذرد، جسارت ورود به عرصه سلول‌های بنیادی و تولید رده‌های مختلف این سلول‌ها را به ما داد تا بتوانیم در این عرصه نیز حرفی در عرصه جهانی بزنیم. در حال حاضر از لحاظ تعداد و کیفیت مقالاتی که در مجلات علمی سلولهای بنیادی منتشر کرده‌ایم و تعداد مستندات مقالات و ثبت اختراعات در این حوزه در دوره‌های متوالی جایگاه برتر را در منطقه داریم.

 

شاهوردی خاطرنشان کرد: تجربه ما در دو عرصه بیولوژی تولیدمثل و سلول‌های بنیادی هم این جسارت را به ما داد که در عرصه تولید حیوانات تراریخته و شبیه سازی (کلونینگ) شده ورود پیدا کنیم و نام ایران را در بین کشورهای صاحب فناوری شبیه سازی قرار دهیم.

 

رییس پژوهشگاه رویان اظهار داشت: با این که همه تلاش ما در این سه دهه بر این بوده که در حوزه‌هایی کار کنیم که نتایج تحقیقاتمان در جهت رفع مشکلات مردم استفاده شود و در اسرع وقت به مرحله کاربرد و ارائه خدمت برسد ولی نگاهمان همواره این بوده که کار در هر حوزه را از مرحله تولید دانش شروع کنیم و بعد به مرحله کاربرد آن برسیم چون اعتقاد داریم که اگر دانش پایه را نداشته باشیم قابلیت مانور در کاربرد را هم نداریم. با توجه به رقابت شدیدی که در عرصه تولید دانش وجود دارد و هر روز شاهد کاربردهای جدید علوم مختلف هستیم اگر فقط به کاربرد متمرکز شویم همواره از دنیا عقب خواهیم ماند مگر اینکه دانش را هم در اختیار داشته باشیم. در پژوهشگاه رویان، تولید علم و پژوهش همواره در خدمت بخش درمان و ارائه خدمات تخصصی است و تاکید داریم که به عنوان یک مرکز مرجع همه خدمات لقاح خارج رحمی را در مرکز ارائه دهیم و نتایج کارهای ما با بهترین مراکز در کشورهای پیشرو رقابت می‌کند. خوشبختانه با موفقیت‌های درمانی حاصل شده بیمارانی که بعضاً برای ارائه دریافت همین خدمات به مراکز درمانی خارج کشور مراجعه کرده‌اند با این سؤال از طرف همکاران پزشک خارجی مواجه شده‌اند که چرا با وجود مراکز قوی درمان ناباروری در ایران، زحمت سفر را به جان خریده‌اند؟

 

ایجاد ۱۰ شرکت دانش بنیان در سایه تحقیقات رویان

 

شاهوردی تأسیس شرکت‌های متعدد دانش بنیان را از دیگر زمینه‌های فعالیت پژوهشگاه رویان عنوان کرد و گفت:

در حال حاضر حدود ۱۰ شرکت دانش بنیان در سطوح مختلف به همت همکاران ما فعالیت دارند که بعضی مانند شرکت «بن یاخته های رویان» و «سل تک فارمد» به بلوغ رسیده‌اند و برخی مثل «رویان دام اسپادانا» یا «رویان بیوتک» در مرحله رشد هستند. خوشحالیم که در نتیجه تلاش‌های همکاران ما در این سه دهه، موقعیتی ایجاد شده که بازار سرمایه تمایل دارد که در عملی سازی برخی ایده‌ها با رویان همکاری کند. در این راستا پنج پروژه را با همکاری شرکت سرمایه‌گذاری لوتوس پارسیان در دست اجرا داریم که امیدواریم تا سال ۱۴۰۱ از قالب شرکت – پروژه خارج شوند و به تشکیل شرکت یا فروش دانش فنی منجر شوند.

 

شرکت های دانش بنیان رویان

 

وی افزود: در بعضی بخش‌ها با همکاری صندوق نیکوکاری لوتوس – از مجموعه‌های زیر نظر بورس – توانسته‌ایم حمایت خیرین را هم جلب کنیم تا بخشی از سود سرمایه‌گذاری‌های خود را برای پژوهش در زمینه بیماری‌های صعب‌العلاج در اختیار پژوهشگاه اختصاص دهند. البته در این زمینه، قدم‌های اولیه را برمی‌داریم ولی سعی داریم با صداقت و پشتکار این سرمایه‌گذاری‌ها را به ثمر برسانیم چون معتقدیم یکی از رسالت های مجموعه جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه رویان ارائه چنین الگوهایی است که در جامعه تکثیر شود. امیدوارم این شرکت – پروژه ها و طرح‌ها با حمایت خیرین به ثمر برسند که الگویی موفق از حمایت خیرین از طرح‌های پژوهشی ارائه شود.

شاهوردی خاطرنشان کرد: پاندمی کرونا به مسئولان و مراکز پژوهشی ما گوشزد کرد که باید همواره به تربیت نیروی انسانی و ایجاد زیرساخت‌ها توجه کنیم. در زمان‌های عادی این تصور وجود دارد که می‌توان در برخی عرصه‌ها از تجربه دیگران استفاده کرد ولی تجربه کرونا نشان داد که حداقل در موضوعات حیاتی و زیرساخت‌های کلیدی و تربیت نیروی انسانی باید توانمندی کافی را داشته باشیم چون در شرایط سخت همه کشورها فقط به فکر خود هستند. این مسأله را به خوبی در این دوره لمس کردیم و خوشبختانه محققان ما هم در عرصه‌های مختلف ورود کردند ولی باید بدانیم که وقتی هم که این دوره سخت را پشت سر گذاشتیم باید با ماموریت محوری در عرصه‌های مختلف تجربه کسب کنیم. هزینه کردن در این قبیل عرصه ها در زمان راحتی در واقع سرمایه‌گذاری برای روزهای سخت است که ارزش افزوده بسیار بالایی می‌تواند داشته باشد.

 

رویان در سنگر مقابله با کرونا

 

وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که پژوهشگاه رویان غیر از راه‌اندازی آزمایشگاه تشخیص کرونا که در نخستین روزهای اعلام ورود این ویروس کوویید ۱۹ به کشور صورت گرفت و از مراکز آزمایشگاهی پیشرو در این حوزه بود آیا در زمینه درمان این بیماری هم فعالیت خاصی داشته پاسخ داد: احتمالی سلول‌های بنیادی در مقابله با این گفت: همانطور که اشاره کردید از همان اسفندماه ۱۳۹۸ همزمان با گزارش رسمی اولین موارد بیماری در کشور که مشکلات و مسائلی جدی در زمینه تشخیص این ویروس جدید وجود داشت با استفاده از تجربیات همکاران و تجمیع امکانات و تجهیزات موجود، آزمایشگاهی را به صورت تمام‌وقت به شناسایی مبتلایان به ویروس کووید ۱۹ اختصاص دهیم. تجربه این دوره باعث شد که بعد از گسترش آزمایشگاه‌ها و کیت‌های تشخیصی کرونا در سراسر کشور، این آزمایشگاه را که ابتدا به صورت موقت تجهیز شده بود در قالب یک آزمایشگاه جامع ژنتیک حفظ کنیم تا تست‌های ژنتیکی مختلفی را که در آینده در روند فعالیت‌ها و تحقیقات پژوهشگاه نیاز است در آن انجام دهیم.

شاهوردی افزود: پژوهشگاه رویان در زمینه تولید کیت‌های تشخیص سریع بیماری هم اقداماتی را انجام داده اما با توجه به مشکل تامین ماده اولیه کیت‌ها از خارج، تمرکز ما بر تولید ماده اولیه مورد نیاز کیت‌های تشخیص سریع در داخل کشور است.

رییس پژوهشگاه رویان با اشاره به بحث‌ها و امیدواری‌هایی که در زمینه کارایی احتمالی سلول‌های بنیادی خصوصا سلول‌های بنیادی مزانشیم در درمان بیماری کووید ۱۹ مطرح است، گفت: در این راستا با اخذ مجوزهای لازم طرحی را در زمینه درمان بیماران به این روش با همکاری برخی بیمارستان‌های تهران شروع کردیم. این روش در دو فاز روی تعدادی از بیماران انجام شد که نتایج نسبتاً خوبی هم داشت ولی با توجه به معنی دار نبودن حامل نتایج تحقیق و همچنین هزینه‌های بسیار زیاد این روش درمانی، پیگیری پروژه میسر نشد.

 

البته طرح دیگری را هم برای اسپری کردن فرآورده‌های سلول‌های مزانشیم برای کمک به درمان مشکلات ریوی مبتلایان کویید ۱۹ روی چند بیمار آزمایش کردیم و در ادامه سعی داریم که آنتی‌بادی‌های خاصی را تولید کنیم که به عنوان پوشاننده گیرنده‌های ACE۲ – که ویروس را به خود می‌گیرند – در ناحیه حلق، حنجره و بینی بیماران استفاده شوند تا از اتصال ویروس به این گیرنده‌ها جلوگیری شود.

 

شاهوردی با بیان این که مشابه این طرح در چند کشور دیگر هم اجرا و به عرضه محصول به بازار منجر شده است ابراز امیدواری کرد که این طرح در پژوهشگاه رویان هم با موفقیت به ثمر بنشیند.

 

تولید موش‌های آزمایشگاهی با قابلیت ابتلا به بیماری کرونا

 

رییس پژوهشگاه رویان با ادامه با اشاره به تجارب متخصصان پژوهشگاه در زمینه تولید و تکثیر حیوانات آزمایشگاهی اظهار داشت: با توجه به نیاز مراکز تحقیقاتی و محققان داروسازی به مدل حیوانی آزمایش واکسن و داروهای کرونا، پروژه موش کوویدسا را آغاز کردیم که در اسفندماه گذشته از نمونه اولیه آن رونمایی شد. اساسا موش‌ها به دلیل نداشتن پروتئین گیرنده ویروس کووید ۱۹ به این بیماری دچار نمی‌شوند لذا با روش دست‌ورزی ژنتیکی با انتقال ژن انسانی به ژنوم موش، موش‌هایی با قابلیت کرونایی‌شدن ایجاد کردیم. موش کوویدسا که تنها در دو مرکز بزرگ در جهان تولید شده می‌تواند روند آزمایش انواع داروهای کووید ۱۹ را تسریع کند تا داروها هر چه زودتر به فاز آزمایش انسانی برسند.

 

انتشار ۱۴۲ عنوان کتاب و دو هزار و ۷۲۰ مقاله

 

رییس پژوهشگاه رویان در ادامه گفت‌وگو با دیده‌بان علم خاطرنشان کرد: یکی دیگر از رویکردهای ما در این ۳۰ سال تلاش برای ثبت و ضبط کامل تمام دستاوردها و یافته های پژوهشی بوده که در این راستا دو مجله علمی یاخته (Cell) و IJFC (مجله بین‌المللی باروری و ناباروری) توسط پژوهشگاه منتشر می‌شود که در سطح بین‌المللی نمایه می شود و مقالات بسیار خوبی از ایران و جهان در آنها به چاپ رسیده است. یکی دیگر از فعالیت‌های پژوهشگاه در حوزه انتشارات علمی، چاپ بالغ بر ۱۴۲ عنوان کتاب از نتایج پژوهش‌های محققان پژوهشگاه است که ۳۰ درصد آنها در سطح بین المللی (به زبان انگلیسی) بوده و بعضی به عنوان کتب مرجع در سطح ملی استفاده می‌شوند. در این بین مجموعه چندجلدی کتاب‌های سلول‌های بنیادی، جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی را کسب کرده و افتخار می‌کنیم که در این کتاب‌ها از تصاویر و رفرنسهای همکاران پژوهشگاه استفاده شده است.

 

وی خاطرنشان کرد: علاوه بر این بر اساس اطلاعات پایگاه WoS بالغ بر دو هزار و ۷۲۰ مقاله توسط محققان پژوهشگاه در مجلات معتبر بین‌المللی چاپ شده و شاخص h-index پژوهشگاه حدود ۶۷ و میزان ارجاعات به مقالات پژوهشگاه بیش از ۳۳ هزار و ۶۰۸ مورد است.

 

راه‌اندازی پایگاه تحقیقات سرطان در بابل

 

شاهوردی در ادامه با اشاره به رویکرد پژوهشگاه به توسعه فعالیتهای پژوهشی و جلب مشارکت محققان در مناطق مختلف کشور اظهار داشت: با همکاری پژوهشکده بیوتکنولوژی رویان یک برنامه تحقیقاتی در زمینه سرطان را در قالب پایگاهی تحقیقاتی در بابل آغاز کرده ایم که انتظار داریم با همکاری محققان این منطقه در آینده این پایگاه را به سطح یک مرکز تحقیقاتی ارتقا دهیم.

 

وی افزود: یکی دیگر از رویکردهای ما، توسعه تعاملات بین‌المللی است تا بتوانیم همکاری‌های علمی و تحقیقاتی خود را در سطح جهانی و حداقل در بین کشورهای همسایه و اسلامی گسترش دهیم. در این زمینه در حوزه تربیت نیروی انسانی و ارائه خدمات تخصصی در برنامه هفتم پژوهشگاه رویان و برنامه‌های جهاد دانشگاهی دنبال ایجاد پایگاه‌هایی در خارج کشور هستیم.

 

رویکرد تازه در کارآزمایی بالینی با وقفه در احداث بیمارستان سلول درمانی

 

رییس پژوهشگاه رویان در ادامه در پاسخ به سوالی درباره آخرین وضعیت بیمارستان سلول‌درمانی رویان گفت: تلاش زیادی برای راه اندازی این بیمارستان و پیشبرد کارآزمایی های بالینی طرح ها در قالب آن داشتیم ولی متاسفانه با توجه به هزینه‌های سنگین و مشکلاتی که بروز کرد مقداری تعاملات ما و شهرداری ضعیف شده و رویکرد اولیه ما هم عوض شده است، بدین ترتیب که سعی داریم کارآزمایی بالینی کارهایی را که به این فاز رسیده اند با همکاری بیمارستان های مختلف دنبال کنیم اگرچه دوست داریم که بیمارستانی باشد که فقط کارآزمایی بالینی سلول درمانی را پیش ببریم.

 

وی در خصوص روند اجرای طرح‌های سلول درمانی رویان که از چند سال پیش مطرح بوده‌اند گفت: خدمات سلول درمانی در برخی زمینه‌ها مثلا قلب به صورت روتین انجام می‌شود و بیشتر سعی کرده‌ایم در بخش پایه ورود پیدا کنیم. سلول درمانی را در بیماری‌های مختلف عصبی، فلج مغزی، مشکلات استخوان و غضروف و چشم و … هم دنبال می‌کنیم؛ البته با تجربیاتی که در زمینه سلول درمانی و دست ورزی ژنتیکی به دست آورده‌ایم از اواخر سال ۹۹ کار در زمینه ژن درمانی را شروع کرده‌ایم و امیدواریم در برنامه هفتم پژوهشگاه، کارآزمایی بالینی در این حوزه را هم آغاز کنیم.

 

شاهوردی افزود: خوشبختانه با کمک خیرین موفق شده‌ایم یک مرکز شیمی درمانی را هم در قالب سلول درمانی رویان شکل دهیم.

 

وی در توضیح روند برگزاری کنگره و جشنواره تحقیقاتی رویان و اعطای جایزه دکتر کاظمی در سی‌امین سال فعالیت پژوهشگاه گفت: بیست و دومین دوره کنگره رویان شهریور ماه امسال برگزار می‌شود. جشنواره و همایش‌های سالانه رویان فرصتی است که محققان طب تولیدمثل و سلول‌های بنیادی از سراسر جهان در تهران گردهم جمع شوند. البته پارسال به دلیل پاندمی کرونا این برنامه‌ها به صورت مجازی برگزار شد ولی امسال سعی می کنیم کنگره را که فرصتی برای جلب اعتماد و همکاری‌های تحقیقاتی بین‌المللی است هم مجازی و هم حضوری برگزار کنیم. در مورد جایزه دکتر کاظمی یکی از شرایط اعطای جایزه، حضور برنده در ایران است که با توجه به شرایط کنونی که امکان حضور افراد وجود ندارد دو سالی است که برگزار نمی شود.

 

برنامه‌های گرامیداشت سی‌امین سال فعالیت رویان

 

وی در خصوص برنامه‌های پژوهشگاه رویان برای گرامیداشت سی‌امین سال فعالیت پژوهشگاه گفت: بدین مناسبت برنامه‌های متنوعی از ۸ خردادماه امسال تا ۸ خردادماه سال آینده تدارک دیده شده است. قرار بود این برنامه‌ها را با برگزاری جشن تولد بیش از ۳۵ هزار کودکی که طی این سال‌ها به کمک رویان به دنیا آمده‌اند آغاز کنیم که به دلیل محدودیت‌های ناشی از کرونا توفیق این که از نزدیک شور و شوق این کودکان و خانواده‌های آنها را شاهد باشیم نداریم. برنامه دیگر، تجلیل از همراهانی است که در این تجربه شیرین ۳۰ ساله با ما همگام و همراه بوده‌اند و امیدواریم به شکلی مراتب قدرشناسی خود را از آنها نشان دهیم.

 

شاهوردی خاطرنشان کرد: امیدواریم طرح موش کوویدسا و یکی، دو کار بزرگ دیگر در همین ایام به بار بنشیند و در زمینه درمان هم بتوانیم خدمات جدیدی را به هموطنان ارائه دادیم. در بحث شبیه‌سازی و دستورزی ژنتیکی هم پس از تجربه‌ای که در زمینه حیوانات مختلف داشتیم با توجه به رویکرد جهانی به تولید رده های سلولی، ما هم چند سالی است که دنبال تولید رده‌های سلولی با قابلیت تولید دارو هستیم که امیدوارم این پروژه بزرگ هم که خودمان از صفر شروع کردیم در سی امین سال فعالیت رویان به بار بنشیند و داروی تولیدی به بازار عرضه شود. البته تجربه همانندسازی را نیز علی رغم این که چندان رسانه‌ای نشده در قالب شرکت دانش‌بنیان با قوت دنبال می‌کنیم و دستاوردهای خوبی در شبیه‌سازی و تکثیر دام داشته‌ایم که تحول جدیدی را در صنعت دامپروری کشور رقم زده است.

 

رییس پژوهشگاه رویان، یکی دیگر از برنامه‌های آتی پژوهشگاه را هم توسعه ژن درمانی در درمان بیماری‌هایی مثل هموفیلی و تالاسمی عنوان کرده که با موفقیت در خارج کشور به ثمر رسیده است.

 

تولید اولین رده سلولی قابل استفاده در ژن درمانی سرطان خون

 

وی خاطرنشان کرد: در همین راستا، تولید اولین رده سلولی قابل استفاده در ژن درمانی نوعی سرطان خون در پژوهشگاه در دست پیگیری است که امیدواریم با امکاناتی که شکل‌ گرفته در سال ۱۴۰۰ یا ۱۴۰۱ کارآزمایی بالینی آن را آغاز کنیم.

 

شاهوردی با بیان این که کارآزمایی بالینی این قبیل طرح ها بسیار پرهزینه و تامین آنها مستلزم یاری خیرین و حامیان مالی است تصریح کرد: هدف این تحقیق این است که ژنی که باعث بیماری سرطان خون می‌شود اصلاح شده و با انتقال سلول دست ورزی شده به بدن با قرار گرفتن در ناحیه معیوب، عملکرد آن ناحیه نیز اصلاح شود. براساس مقاله‌ای که در مجله معتبر علمی نیوانگلند چاپ شده تاکنون تعدادی بیمار هموفیلی با این روش درمان شده‌اند.

 

وی در پایان ابراز امیدواری کرد که سه دهه آتی فعالیت رویان که به عنوان فصل دوم حیات بالنده این پژوهشگاه از امروز آغاز می‌شود با موفقیت‌ها و دستاوردهای بسیار بیشتری همراه باشد تا در آینده از پژوهشگاه رویان به عنوان یک نهاد دیرپا و پرسابقه یاد کنند که به برکت انقلاب اسلامی و جنبش نرم‌افزاری مورد تاکید رهبر معظم انقلاب و به یمن احیای باور «ما می توانیم» در جوانان کشور شکل گرفته و هر روز بالنده‌تر از گذشته در مسیر توسعه علمی کشور و خدمت به مردم تلاش می‌کند.

منبع: دیده بان علم ایران